1 Te Maatua Hakamau raa ki vasiri ake ki Stephen, “Teenaa ni taratara maaoni naa tama naa e mee iaa koe?”

2 Stephen ki hakaahe ake, “Aku taaina ma aku tammana nei, hakannoo mai. Te saaita taatou tipuna, Abraham, seki hano are no noho i Haran raa, TeAtua Nnui ni hakasura ake kiaa ia i Mesopotamia 3 no taratara ake peelaa, ‘Tiiake too haanauna raa aa koe ku masike i too henua naa no hano ki taku henua ma ki hakaari atu kiaa koe.’✡ Gen 12.1

4 “Teenaa masike iloo Abraham i tana henua naa no hano no noho i Haran. I te saaita tana tamana ni mate raa, Abraham ni kaavea mai TeAtua ki au no noho i te kerekere e nnoho kootou nei.✡ Gen 11.31, 12.4 5 TeAtua ni seai iloo se tamaa kina i te kerekere naa ni kauake ma se tino kerekere Abraham i te saaita naa. Tevana iaa TeAtua ni purepure ake maa te kerekere naa ma ki oti ku kauake Ia ki Abraham, aa ma te kerekere naa ma ki noho ma ia ma ana tamalliki. I te saaita TeAtua ni mee ana purepure nei raa, Abraham seki hai tamalliki are.✡ Gen 12.7, 13.15, 15.18, 17.8 6 TeAtua ni taratara ake peelaa ki Abraham, ‘Too haanauna raa ma ki oo no nnoho i te henua aaraa tama, teenaa laatou ma ki heheunatia ma ni poe naa tama i te kina naa aa laatou ma ki mee pakavaina iloto naa setau e haa naa rau.✡ Gen 15.13-14 7 Tevana iaa nau ma ki hakatonutonu naa tama e heheuna ai laatou, aa kimuri too haanauna naa ma ki hakattaha i te henua naa no oomai no lotu iaa nau i te kina nei.’✡ Ex 3.12 8 Ki oti raa TeAtua ku vanaake ki Abraham ki ssere naa kina ana tamalliki taanata, ki takoto ma se hakamaatino i ana purepure ki Abraham. Teenaa i te varu naa aso Isaac i tana saaita ni haanau raa, a ia ni serea ana kina Abraham; Isaac naa ni ssere naa kina tana tama Jacob, aa Jacob ni ssere naa kina tana taka sinahuru maa ttakarua tamalliki, teenaa ko naa tippuna taatou i te manava taatou nei.✡ Gen 17.10-14, 21.2-4, 25.26, 29.31—35.18

9 “Naa tamalliki Jacob raa ni manava haaeo i laatou taina, Joseph, teenaa too iloo laatou taina naa ki Egypt no kauake ki aaraa tama ki tauia no heheunatia ma se poe. Tevana iaa TeAtua ni taka ma Joseph,✡ Gen 37.11, 28, 39.2, 21 10 teenaa Joseph ni hakasaoria a Ia i naa haaeo ni pakkuu kiaa ia. Aa te saaita Joseph ni tuu imua te tuku Egypt raa, TeAtua ni haia a Ia Joseph ki atamai aa ki hiihai te tuku Egypt raa kiaa ia. Teenaa Joseph ni hakanohoria te tuku raa ki roorosi i tana hare aa ki noho ma ko te hakamau te kaaman Egypt.✡ Gen 41.39-41

11 “I te saaita naa raa, te one raa ku tae ake ki Egypt ma Canaan, ka mmate naa tama naa i te hiikkai. Naa tippuna taatou raa ni see hai kaikai ni llave,✡ Gen 42.1-2 12 teenaa te saaita Jacob ni lono maa e mee ana kaikai i Egypt raa, heunatia iloo ia ana tama, teenaa ko naa tippuna taatou, ki oo no ssee mai ni kaikai maa laatou i Egypt. Teenaa ko te oo mua ana tama naa. 13 I te saaita naa taaina Joseph raa ni ttao no ahe ki Egypt raa, Joseph ni hakaari ake ki ana taaina naa maa teelaa ko ia. Teenaa ki iloa ai te tuku Egypt raa i te haanauna Joseph.✡ Gen 45.1, 16 14 Teenaa kkave iloo te kaunaki Joseph ki tana tamana, Jacob, ki hanake ia ma tana haanauna raa hakkaatoa ki Egypt. Laatou naa se tino hitu maa ttakarima hakkaatoa i te haanauna naa.✡ Gen 45.9-10,17-18, 46.27 15 Teenaa hano iloo Jacob ki Egypt, teenaa ko tana kina ni noho no mate ai ma ana tama, naa tippuna taatou.✡ Gen 46.1-7, 49.33 16 Naa haitino laatou naa iaa ni toa no tanumia i Shekem, i te kava Abraham ni taavi ki naa mane i naa tama i te manava Hamor.✡ Gen 23.3-16, 33.19, 50.7-13; Josh 24.32

17 “Te saaita TeAtua ni taupiri ki hakattino ana purepure ki Abraham raa, te kooina naa tama taatou ku nnoho i Egypt raa ni hanake no tammaki iloo. 18 Araa teenaa, teelaa se tuku see iloa i Joseph raa ku noho no tuku i Egypt.✡ Ex 1.7-8 19 Te tuku naa ni meemee tipuaina a ia naa tippuna taatou ka mee pakavaina a ia laatou. Naa tama naa ni hakamatakuria te tuku naa ki tiiake naa tamalliki punaammea laatou raa i haho ki mmate.✡ Ex 1.10-11, 22

20 “Teenei ko te saaita Moses ni haanau mai. I tana saaita ni haanau mai raa, a ia ni tiputipu taukareka i naa karamata TeAtua. Te tamariki naa ni anaanaria iloto te hare laatou raa no lava iloo naa marama e toru.✡ Ex 2.2 21 Aa i tana saaita ni hakataharia i te hare laatou raa, te taupu te tuku raa ni toa a ia te tamariki raa no anaanaria no matua ma se tino tama aana.✡ Ex 2.3-10 22 Moses ni akonakina ki atamai i naa vana hakkaatoa Egypt. Teenaa a ia ni tipu ake no haimahi i ana taratara aa i ana vana e mee.

23 “Te saaita Moses ni matua no tae ki te matahaa ana setau raa, a ia ni maanatu ki hano ia no mmata i naa nnoho ana taaina, naa tama i Israel.✡ Ex 2.11-15 24 A ia ni hano no kite iloo i naa mee pakavaina te tama haka Israel tokotasi ate tama haka Egypt, teenaa huri atu iloo ia no sui ki te tama naa no taia te tama haka Egypt naa no mate hakaoti. 25 (Moses ni maanatu ma ana taaina naa ma ki illoa maa ia ma ki heunatia TeAtua ki hakassaoria laatou, tevana iaa naa tama naa ni see illoa.) 26 Telaa aso raa, Moses ni kite i te takarua haka Israel e ppatu, teenaa hanatu iloo ia no vaaea te takarua raa ki see patu. A ia ki mee ake peelaa ki te takarua naa, ‘Hakannoo mai. Koorua naa se hai taina; koorua e patu i te aa?’ 27 Araa nei te tama teelaa e taia a ia telaa tama raa ni huri ake no turekina a ia Moses ki te vasi, ka mee ake peelaa, ‘Koe ni tukua ai ma ki au koe no hakatonutonusia maaua? 28 E aa? Koe ku mee ma ki au koe no taia nau pee ko te te tama haka Egypt ni taia a koe no mate i te aso raa?’ 29 I te saaita Moses ni lono i naa taratara nei raa, a ia ni sopo no tere ki Midian no noho i te matakaaina naa. Teenaa a ia ni aavana i te kina naa no mee iloo ana tamalliki taanata e lua.✡ Ex 18.3-4

30 “Moses ni noho i te kina naa no llaka iloo naa setau e matahaa, teenaa hakasura ake iloo te ensol raa kiaa ia iloto te puku vao e ura iloto mouku, e taupiri ki te Mouna Sinai.✡ Ex 3.1-10 31 Naa mouri Moses ni oho iloo i tana mee ni kite naa, teenaa hanatu iloo ia no taupiri atu ki te puku vao raa ki ttoka hakaraaoi a ia. Araa nei a ia ku lono i naa taratara ake te reo TeAriki: 32 ‘Nau nei ko te Atua oo tippuna, te Atua aa Abraham, te Atua aa Isaac, aa te Atua Jacob’. Moses ni porepore i tana mataku, aa ni see lavaa te ttoka atu. 33 TeAriki ki mee ake kiaa ia, ‘Uii oo taka e hakao naa, i too kina e tuu naa e tapu. 34 Nau ku oti te kite i naa mee pakavaina aku tama raa i Egypt. Nau ni lono i naa ttani laatou, teenei nau ku hano no hakassaoria laatou. Kau te saaita nei; koe ku kaavea a nau ki Egypt.’

35 “Teenei ko te Moses ni hakakkeeina te kanohenua Israel i naa taratara laatou ni hai ake peelaa kiaa ia, ‘Koe ni tukua e ai ki au koe no hakatonutonusia maatou?’ A ia naa ko te tama teelaa ni hakasura ake te ensol raa kiaa ia iloto te puku vao e ura raa no taratara ake i aa ia naa ko te tama e heunatia TeAtua ki hakassaoria ana tama aa ki noho hakamaatua i laatou.✡ Ex 2.14 36 A ia naa ni taakina a ia te kanohenua Israel raa no hakattaha i Egypt, teenaa a ia ni hakassura naa mahi TeAtua i Egypt aa ma i te Moana e Mmea iloto naa setau e matahaa laatou ni ttaka vaaroto mouku.✡ Ex 7.5, 14.21; Num 14.33 37 Moses raa ko te tama ni vanaake ki te kanohenua Israel raa peelaa, ‘TeAtua ma ki heuna atu tana pure ki kootou, e mee pee ko nau nei e heunatia atu ia, aa te tama naa se tama koi i kootou.’✡ Deut 18.15, 18 38 Moses raa ko te tama ni hakkuturia a ia te kanohenua Israel raa hakapaa iloto mouku; a ia i te kina naa ma naa tippuna taatou aa ma te ensol teelaa ni taratara ake kiaa ia i aruna te Mouna Sinai. Teenaa naa taratara TeAtua e takkoto te ora raa ni kauatu kiaa ia i te kina naa ki kaumai ki taatou.✡ Ex 19.1—20.17; Deut 5.1-33

39 “Tevana iaa naa tippuna taatou raa ni see fiffai maa laatou ki hakannoo ki Moses; ttama naa ni hakakkeeina laatou ka nnoho laatou no mannatu ki ahe laatou ki Egypt. 40 Teenaa ki mee ake naa tama naa ki Aaron, ‘Penapenaa ni atua maa maatou ki tautari maatou. Maatou ku see illoa ma se aa ku mee i Moses, te tama ni taakina mai a ia maatou i Egypt.’✡ Ex 32.1 41 Teenaa ki penapena ai laatou aitu e tiputipu ma se punua purumakau, no hakaara naa mee laatou ki te mee naa. Naa tama naa ni mee laatou taffao ka lotu ki te aitu laatou ni penapena soko laatou naa.✡ Ex 32.2-6 42 Teenaa tiiake iloo naa tama naa TeAtua, ki lotu laatou ki naa hetuu i te lani, teenaa e hanotonu maa naa taratara e takkoto iloto te Laupepa naa pure TeAtua:

44 “Naa tippuna taatou raa ni hakatuu laatou Tamaa Hare teelaa e noho ai TeAtua i mouku. Te hare naa ni penapenaa laatou tautari ki te tiputipu Moses ni hakakkiitea TeAtua.✡ Ex 25.9, 40 45 Kimuri raa naa tippuna taatou, teelaa ni too te tamaa hare naa i naa tammana laatou, ni saaua laatou te hare naa ka oo ma laatou i te saaita laatou ni oo ma Joshua no too naa kerekere i naa kanohenua ni kerekereia TeAtua. Te tamaa hare naa ni tuu i te kina naa no tae iloo ki te ssao David ni tuku.✡ Josh 3.14-17 46 TeAtua ni hiihai ki David, teenaa David ni vanaake ki TeAtua maa ia ma ki hakatuu se hare ki noho te Atua aa Jacob.✡ 2 Sam 7.1-16; 1 Chr 17.1-14 47 Iaa teelaa ko Solomon are raa ni hakatuu te hare tapu TeAtua naa.✡ 1 Kgs 6.1-38; 2 Chr 3.1-17

48 “Tevana iaa, TeAtua Haimahi raa see noho iloto naa hare naa tama e hakatuu; e mee pee ko naa taratara ake te pure TeAtua:

51 “Kootou ku manava makattau peehea! Kootou ku mee iloo pee ko naa tama seki illoa i TeAtua: kootou ku llono nataa peehea i naa taratara TeAtua! Kootou maraa e heatu ma Te Aitu Tapu, peelaa koi ma ko naa tippuna kootou naa.✡ Is 63.10 52 Se pure peehea TeAtua ni see mee pakavaina naa tippuna kootou naa? Naa tama hoki e heheuna i TeAtua, teelaa ni tarataraina laatou imua iloo i te au te Tama e Tonu raa, ni taaia hoki naa tippuna kootou. Aa teenei kootou ni ffuri no hookina kootou te tama naa ki naa tama e hakallika raa ki taia no mate. 53 Naa Loo TeAtua raa ni kauatu naa ensol raa ki kootou naa Jew, tevana iaa kootou ni see tautari ki naa Loo naa!”

54 Naa tama i te Kansol raa ni porepore iloo i naa lloto laatou i naa hakannoo laatou ki naa taratara Stephen e hai ake. 55 Tevana iaa naa mahi katoo TeAitu Tapu raa ni takkoto i Stephen, teenaa a ia ni ttoka no kite i naa maasina iho TeAtua i te lani, aa i naa tuu ake Jesus i te vasi hakamaatau TeAtua. 56 Stephen ki mee ake, “Kootou mmata! Nau e kite i naa taaraki mai te lani ka tuu iho te Tama te Henua raa i te vasi hakamaatau TeAtua!”

57 Naa tama i te Kansol naa ni ppui naa kautarina laatou ki see llono laatou i naa taratara Stephen, teenaa kappisi iloo naa varo laatou no osohia laatou Stephen no tauhia. 58 Teenaa taakina iloo laatou te tama naa ki haho te henua naa no tauatia ki naa hatu. Naa tama naa ni uii naa kkahu laatou raa no tuku atu iloo ki mmata ake te tama taane tokotasi, tana inoa ko Saul.

59 Te saaita naa tama naa ni ttuu ka tauatia laatou Stephen raa, Stephen ni tuu koi no taku, “TeAriki Jesus, too atu taku manu!” 60 Teenaa tuu iloo ia ki ana turi no taku ka tani vaaruna, “TeAriki! Koe see maanaturia naa haisara naa tama nei e mee kiaa nau!” A ia ni oti koi ana taratara nei raa, mate iloo ia.

Teenaa Saul ni hiihai maa naa tama naa ki taia laatou Stephen ki mate.