Jon
Namnusən Təwɨr Rəha Iesu Kristo Itəm Jon Təməte
Nəghatən əkuəkɨr rəha naoa u Jon
?Pah təməte naoa u? Aposol Jon təməte naoa u. In pia Jemes, kən ilau nətɨ Sepeti mil. In kit rəha netəm tuelef rəha Iesu, kən Iesu tolkeike pɨk in. In təməte naoa mɨn u: Namnusən Təwɨr Itəm Jon Təməte, 1 Jon, 2 Jon, 3 Jon, ne Nol Əpən.
?Təməte tatuwɨn kəm pah? Təməte naoa u tatuwɨn kəm netəmim məmə okotən nɨpahrienən e Iesu. In tolkeike məmə otasitu elat mol nahatətəən rəhalat tuwa məskasɨk, məto-inu rəhalat nahatətəən təsəskasɨkən əh.
?Nəmegəhən tahro nulan nian təməte? Jon in etəm-iasol kit rəha niməfak, kən netəmim rafin rəha niməfak koatɨsiai-in. In tolkeike məmə netəmim rafin okotɨtun wɨr rəhan nəgətunən, kən nian nəgətunən eiuə tətan, məto netəmim kotɨtun nahtosɨg-inən nəghatən eiuə mɨn e nəghatən rəha Jon e naoa u.
?Təməte naoa u o naka? Jon təməte naoa u matən-iarəp wɨr məmə Iesu in nətɨ Uhgɨn, kən netəmim rafin itəm okotahatətə lan, okotos nəmegəhən itulɨn. Kən Jon tolkeike məmə otən-iarəp ətuatɨp məmə Iesu in nətɨ Uhgɨn, kən Iesu in Uhgɨn pahrien. Kən Jon tolkeike məmə in otən-iarəp namnusən mɨn neen rəha Iesu itəm naoa mɨn rəha Matiu, ne Mak, ne Luk kəməsəhalənən. Kən in tolkeike məmə in otəg-ətuatɨp-in nətəlɨgən mɨn neen itəm netəmim koatən e Iesu.
1
Nəghatən Rəha Uhgɨn Təmuwa Etəmim, in Iesu
1 Aupən agɨn, e nətuounən nian, Nəghatən tɨnatɨg rəkɨs.* Jen 1:1; 1 Jon 1:1; Jon 17:5; Nol Əpən 19:13 Nəghatən u təmətatɨg ilau Uhgɨn, kən Nəghatən u, in Uhgɨn. 2 E nəukətɨ nian, in tɨnəmatɨg rəkɨs ilau Uhgɨn, 3 kən Uhgɨn təmol natɨmnat rafin e Nəghatən u, kən natɨmnat rafin itəm Uhgɨn təmol, nat kitiəh ne tɨkə məmə Nəghatən u təsolən.† Kol 1:16; 1 Korin 8:6; Hip 1:2 4 Inu, in Nəukətɨ Nəmegəhən,‡ Jon 5:26; 11:25; 14:6 kən Nəmegəhən u, in Nəhag-əhagən rəha netəmim rafin. 5 Nəhag-əhagən əh, tətasiəgəpɨn napinəpən, kən napinəpən okol təsaprəkɨs-inən.§ Jon 9:5; 12:46
6 Etəmim kit itəm Uhgɨn təmahl-ipa tuwa, nərgɨn u, Jon.* Aposol Jon in təməte naoa u. In tatəghat-in Jon Paptais e ves mɨn u. 7 Təmətul-arəp məmə otamnus-iarəp Nəhag-əhagən əh kəm netəmim, pəs ilat rafin kotən nɨpahrienən lan. 8 Sənəmə Jon in Nəhag-əhagən əh, məto in təmuwa əm məmə otətul-arəp mən-iarəp Nəhag-əhagən əh kəm netəmim rafin. 9 Nəghatən əh təmatuwa e nətueintən, kən in Nəhag-əhagən pahrien, itəm in tətasiəgəpɨn netəmim rafin.† 1 Jon 2:8
10 Nat əpnapɨn məmə Uhgɨn təmol nətueintən u e Nəghatən əh, kən təmətatɨg e nətueintən u, məto netəmim rəha nətueintən kotəruru in. 11 Təmuwa iman ikɨn, məto natiman mɨn koatəuhlin məntaalat kəm in, məsotolkeikeən. 12 Məto netəmim rafin itəm kəmotos in nɨkilat tagien ron, kən motahatətə e nərgɨn, kən in təmegəhan-in ilat koatuwa nenətɨ Uhgɨn mɨn.‡ Kal 3:16 13 Nenətɨ Uhgɨn mɨn əh, ilat kəsotaiirən e nolən itəm nɨsualkələh kotaiir mihin, kən sənəmə e nətəlɨgən rəha etəmim, o rəha tata mɨn, məto ilat kotaiir wi mɨn e Uhgɨn, e rəhan nəsanənən əm.§ Jon 3:5; 1 Pita 1:23
14 Nəghatən əh, in təmuwa etəmim, mətatɨg kitat min. Kən itɨmat emotəplan rəhan nepətən, kən nəsanənən asol ne nəhag-əhagən rəhan e nɨganəmtɨtɨmat. Inu, in nəsanənən asol ne nəhag-əhagən rəha Noan Kitiəh Əm, itəm in təmɨsɨ-pən e Tata Uhgɨn. In tərioah e nəwɨrən itəm tətawte-in kəm kitat, kən mərioah mɨn e nɨpahrienən.* Fil 2:7; 1 Tim 3:16
15 Jon tatətul-arəp matən əfəməh məmə, “Etəmim u inu itəm io ematən məmə, ‘Io etaupən, kən suah kit mɨn əh-ikɨn tatuarisɨg-in io, məto in ilɨs taprəkɨs-in io, məto-inun, nian eməsaiirən əh, in tɨnəmatɨg lilɨn rəkɨs.’ ”
16 Kən in tərioah e nəwɨrən itəm in tətawte-in kəm kitat, kən e nəwɨrən əh rəhan, nian rafin in tatos-ipa, matos-ipa, matos-ipa, kəm kitat rafin. 17 Tol nəhlan məto-inu Lou itəm Uhgɨn təmos-ipa aupən, Moses in suatɨp ron, məto Iesu Kristo in suatɨp rəha nawte-inən nəwɨrən əh ne nɨpahrienən rəha Uhgɨn kəm kitat.† Rom 5:21
18 Suah kit təsehmən Uhgɨn nian kit ne.‡ Eks 33:20 Məto Noan Kitiəh Əm, in Uhgɨn, itəm in iuəhkɨr o noanenau rəha Tata Uhgɨn, in təmol əp Uhgɨn kəm kitat kən kotɨtun.§ 2 Korin 4:6; Kol 1:19; 2:9; Nol Əpən 22:4
Jon təmən məmə sənəmə in Kristo itəm Uhgɨn təmən məmə otahl-ipa
(Mat 3:11-12; Mak 1:7-8;
Luk 3:15-17)
Luk 3:15-17)
19 Kən netəm-iasol mɨn e noanol rəha Isrel itəm kotatɨg Jerusalem, kəmotahl-ipən pris mɨn neen ne Lifaet mɨn un, netəm kotasitu e pris mɨn e Nimə Rəha Uhgɨn, məmə okotuwa motehm Jon motətapəh ron, məmə, “?Ik etəmim pah un?” Kən o nat u, Jon təmətul-arəp matən-iarəp in.
20 Nian ilat kəmotətapəh ron, in təməsəhluaig-inən, məto təmən-ipən ətuatɨp əm in kəm ilat məmə, “Sənəmə io Kristo itəm Uhgɨn təmən məmə otahl-ipa.”
21 Kən ilat kəmotən məmə, “?Okəmə sənəmə ik Kristo, kən ik pah? ?Ik Elaija?”* Mal 3:1; 4:5-6; Mat 11:14; 17:10-13
Məto Jon təmə, “Kəpə, sənəmə io Elaija.”
Kən ilat kəmotətapəh mɨn ron məmə, “?Okəmə sənəmə ik Elaija, kən ik pah? ?Ik ien rəha Uhgɨn itəm kəmatən aupən məmə otəpanuwa?”† Dut 18:15
Məto Jon təmə, “Kəpə.”
22 Kən ilat kəmotən məmə, “Ik onəkəike mən-iarəp ik kəm itɨmat, pəs itɨmat ekotuwɨn motən-ipən kəm netəm kəmotahl-ipa itɨmat ekotuwa.”
23 Kən tən-ipən kəm ilat məmə, “Io u itəm ien rəha Uhgɨn Aesea tɨnəmən-iarəp rəkɨs aupən məmə, ‘Suah kit tətagət əfəməh əpəh ikɨn taruən-aruən ikɨn, matən məmə, Otol-wɨr suatɨp rəha Iərəmərə.’ ”‡ Aes 40:3
24 Nətəmim itəm kəmahl-ipa ilat, Farisi mɨn neen əh-ikɨn, 25 kən ilat kəmotətapəh mɨn o Jon məmə, “?Okəmə sənəmə ik Kristo itəm Uhgɨn təmən məmə otahl-ipa, kən sənəmə ik Elaija, kən sənəmə ik ien itəm kəmatən-iarəp aupən, kən təhrol nakatol baptais e netəmim?”
26 Kən tuhalpɨn matən məmə, “Io iatol baptais e netəmim e nəhau, məto suah kit u ikɨn ilugɨn etəmat, itəm itəmat nəkotəruru in. 27 Io etaupən, suah un in tatuarisɨg, məto in ilɨs, kən io ləhau ləhau əm, kən esahmen agɨn-əhən məmə ekol wək kit rəhan.”§ Nəghatən pahrien itəm Jon təmən, tol nəhlan, “Io esahmen agɨn-əhən məmə ekos-irəkɨs put rəhan.” Netəmim aupən kotəmə wək rəha nos-irəkɨsən put rəha iərəmərə, in wək rəha slef itəm in ləhau ləhau agɨn. 28 Natɨmnat mɨn u, kəmol əpəh e latuənu kit, nərgɨn u Petani, in tətatɨg əpəh entənɨpən e nəhau Jotan. Ikɨn əh Jon tatol baptais e netəmim ikɨn.
Iesu in tahmen e nətɨ sipsip rəha Uhgɨn
29 Kəmən lawɨgin, Jon təməplan Iesu taliwək matuwa, kən in tən məmə, “!Ei! !Otəplan-tu! Suah u inu, in Nətɨ Sipsip rəha Uhgɨn.* Jen 22:8; Aes 53:7; 1 Pita 1:19; Nol Əpən 5:6 Kən in otəpanos-irəkɨs nolən rat mɨn rəha nətueintən u.† Hiprus 9:22,26 30 Etəmim u inu, io ematən kəm itəmat məmə, ‘Io etaupən, kən suah kit mɨn əh-ikɨn tatuarisɨg-in io, məto in ilɨs taprəkɨs-in io, məto-inu nian eməsaiirən əh, in tɨnəmatɨg lilɨn rəkɨs.’ 31 Nian io ematəghat-in, kən io mɨn eməruru məmə in etəmim pah; məto emuwa matol baptais e netəmim e nəhau məmə ekol əp suah u kəm noanol mɨn rəha Isrel.”
32-33 Jon təmatətul-arəp matən məmə, “Uhgɨn təmahl-ipa io məmə io ekol baptais e netəmim e nəhau, kən nian ematəghat-in, io mɨn eməruru məmə suah u inu. Məto Uhgɨn təmən-ipa kəm io məmə, ‘Onəkəplan Narmɨn Rəhak oteiuaiu matɨg e etəmim kit. Kənu suah u inun, in otol baptais e netəmim e Narmɨn Rəha Uhgɨn.’ Kən əmun, uarisɨg eməplan Narmɨn Rəha Uhgɨn təmɨsɨ-pər e neai tahmen e mak, muwa, meiuaiu məpələh-pər lan. 34 Io ətuatɨp eməplan nat u, kən ematətul-arəp matən-iarəp məmə, ‘Suah u inu, in Nətɨ Uhgɨn pahrien.’ ”
Iesu təmətuoun mətaun-in
rəhan netəmim
rəhan netəmim
35 Kəmən lawɨgin, Jon tətatɨg əpəh ikɨn kitiəh əm iləhal rəhan kəiu etəmim. 36 Kən nian nɨganəmtɨ Jon təmətul e Iesu taliwək matuwa kən təmə, “!Ei! !Otəplan-tu! !Suah u inu, in Nətɨ Sipsip rəha Uhgɨn!”
37 Kən nian rəhan etəmim mil kəmuəto nəghatən əh, kəmuətul matiauarisɨg-in Iesu. 38 Kən Iesu teirair məplan suah mil un katuətəu-pən-in, kən in təmə, “!Ei! !Suah mil! ?Natuegəs-in naka?”
Kən ilau kuəmə, “Rapai. ?Ik nətatɨg hiə?” (Nəghatən u “Rapai,” nɨpətɨn u “Iəgətun.”)
39 Kən Iesu təmən-ipən məmə, “Pəs kəhaluwɨn nakuəplan-tu.” Kən ilau kəmiauarisɨg-in məhaluwɨn kuəplan ikɨn in tətatɨg ikɨn. Iuəhkɨr mɨtgar tiwɨg ehnaipən, ilau kəmətuan iləhal min mətoarus tapinəp.
40 Suah mil u kit itəm təməto Jon, nərgɨn u Antru, pian u Saimon Pita. 41 Kən roiu agɨn-əh mɨn, in təmuwɨn mehm pian Saimon mit muwa, kən mən-ipən kəm in məmə, “!Ei! !Enotəplan rəkɨs Mesaea!” (Nəghatən u, Mesaea, nɨpətɨn u məmə, “Kristo,” itəm Uhgɨn təmən məmə otahl-ipa.) 42 Kən təmit Saimon muwa o Iesu.
Kən nian nɨganəmtɨ Iesu təmətul lan, kən mən-ipən kəm in məmə, “Ik u inu Saimon, nətɨ Jon, məto roiu okaun-in ətəgtəg ik məmə ‘Kefas.’ ” (In “Pita”‡ Nɨpətɨ nərgɨn u Pita, in “kəpiel.” e nəghatən Kris).§ Mat 16:18
Iesu təmaun-in Filip ne Nataniel
43 Kəmən lawɨgin mɨn, Iesu nɨkin tɨnəht məmə otuwɨn-tu Kalili. Kən nian in təməplan Filip, kən tən-ipən kəm in məmə, “Wa-tu, mətəu-pa io.” 44 Filip u, in etəm Petsaeta, ima Antru ne Pita. 45 Kən in təmehm Nataniel, kən tən-ipən kəm in məmə, “Itɨmat enotəplan suah ilouin, aupən Moses təməte rəkɨs rəhan nəghatən mɨn itəm tatəghat-in e naoa rəha Lou. Kən ien mɨn rəha Uhgɨn aupən ilat mɨn kəmotəte rəkɨs nəghatən mɨn itəm tatəghat-in. In etəm Nasaret, in nətɨ Josep, kən nərgɨn u, Iesu.”
46 Məto Nataniel təmə, “?Naka lan? ?Nɨkim təht məmə nat wɨr kit otɨsɨ-pən e Nasaret? !Kəp!”
Kən Filip təmə, “Ita, təwɨr əm, pəs-tu kian nakəplan-tu.”
47 Nian Iesu təməplan Nataniel taliwək matuwa, kən təmə, “!Suah u, in noanol ətuatɨp rəha Isrel! !Neiueiuəən tɨkə lan!”* Jen 27:30-36; 31:26; 32:28
48 Kən əmun Nataniel tətapəh o Iesu məmə, “?Nəmahro mɨtun məmə io etəm tol nulan?”
Kən Iesu tən-ipən kəm in məmə, “Nian ik nəmatəpələh e nəukət nɨg fik, kən Filip təsaun-inən əh ik, məto io enəməplan rəkɨs ik.”† Nɨg fik mɨn, ilat nɨg-kɨtun mɨn e nasumən ikɨn Isrel. Netəmim koatun noalat, kən moatəpələh ahgin nɨmalɨlat. Koatəpələh ahgin pɨk nɨg fik iuəhkɨr o nimə rəhalat kən moatəfak məmə nɨkilat otatəht nəghatən rəha Naoa Rəha Uhgɨn. Nat itəm Iesu təmən e ves 47 ne 51 in tatəghat-in Nataniel məmə okəm-naka təmatəpələh ahgin rəhan nɨg fik, kən nɨkin təmatəht nəmegəhən rəha Jekop.
49 Kən Nataniel təmə, “!Iəgətun! !Ik Nətɨ Uhgɨn! !Ik Kig rəha noanol mɨn rəha Isrel!”
50 Iesu təmən-ipən kəm in məmə, “?Ik nəmatahatətə lak məto-inu io emən əm məmə enəməplan rəkɨs ik, nian nəmatəpələh-pən əh e nəukətɨ nɨg fik? Ik onəpanəplan nat asol mɨn taprəkɨs-in itəm u.” 51 Kən mən mɨn məmə, “Nɨpahrienən agɨn u iatən-ipɨnə kəm itəmat məmə, onəpanotəplan napuə oterəh, kən nagelo mɨn rəha Uhgɨn koatər moatuwɨn e neai, kən moteiuaiu moatuwa o Nətɨ Etəmim.”‡ Jen 28:12
*1:1: Jen 1:1; 1 Jon 1:1; Jon 17:5; Nol Əpən 19:13
†1:3: Kol 1:16; 1 Korin 8:6; Hip 1:2
*1:6: Aposol Jon in təməte naoa u. In tatəghat-in Jon Paptais e ves mɨn u.
‡1:18: Eks 33:20
§1:18: 2 Korin 4:6; Kol 1:19; 2:9; Nol Əpən 22:4
*1:21: Mal 3:1; 4:5-6; Mat 11:14; 17:10-13
†1:21: Dut 18:15
‡1:23: Aes 40:3
§1:27: Nəghatən pahrien itəm Jon təmən, tol nəhlan, “Io esahmen agɨn-əhən məmə ekos-irəkɨs put rəhan.” Netəmim aupən kotəmə wək rəha nos-irəkɨsən put rəha iərəmərə, in wək rəha slef itəm in ləhau ləhau agɨn.
*1:29: Jen 22:8; Aes 53:7; 1 Pita 1:19; Nol Əpən 5:6
†1:29: Hiprus 9:22,26
‡1:42: Nɨpətɨ nərgɨn u Pita, in “kəpiel.”
*1:47: Jen 27:30-36; 31:26; 32:28
†1:48: Nɨg fik mɨn, ilat nɨg-kɨtun mɨn e nasumən ikɨn Isrel. Netəmim koatun noalat, kən moatəpələh ahgin nɨmalɨlat. Koatəpələh ahgin pɨk nɨg fik iuəhkɨr o nimə rəhalat kən moatəfak məmə nɨkilat otatəht nəghatən rəha Naoa Rəha Uhgɨn. Nat itəm Iesu təmən e ves 47 ne 51 in tatəghat-in Nataniel məmə okəm-naka təmatəpələh ahgin rəhan nɨg fik, kən nɨkin təmatəht nəmegəhən rəha Jekop.
‡1:51: Jen 28:12