Poyta kɨ majɨ kɨ
Lukɨ
ndangɨ
Ta kɨ dɔ Poyta’tɨ kɨ majɨ lə Jeju kɨ Lukɨ ndangɨ
Poyta kɨ majɨ kin tɔjɨ kadɨ Jeju in Njekajɨ de’gɨ kɨ Isirayel’tɨ par el, nan tɔj’ɔ to Njekajɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne pətɨ. Poy nya’gɨ ngayn kɨ Lukɨ ɔr el’n ta me makitu’tɨ lə’ne, Matiye kɨ Markɨ kaa rai be tɔ nan k’in ə Lukɨ sangɨ ginn ta’gɨ ngayn ta ndangɨ’de, ilə’n ta’gɨ madɨ’gɨ kɨ rangɨ dɔ nje kɨ Matiye kɨ Markɨ ndangi ɓay. Be ə Lukɨ elta ar njay dɔ kojɨ Jeju’tɨ, dɔ kajɨ’tɨ kɨ Jeju ajɨ ngonn kɨ basa kɨ Nanyi’tɨ lo koy’tɨ, poyta’gɨ lə Jaka kɨ de’gɨ kɨ dɔ row’tɨ kɨ Emawusɨ. Makitu kin el ɓay ɔjidɔ kujita’gɨ, tokɨ kujita lə de kɨ Samari’tɨ kɨ njeramajɨ, kɨ kujita lə ngonn kɨ nanyi. Ta on me Jeju adɨ ra majɨ kɨ njemonyi’gɨ, nje kɨ isɨ ingəi kon, nje kɨ de’gɨ adi’de kon kɨ njendoo’gɨ.
Rɔnel re kɨ Njekajɨ re dɔnangɨ’tɨ kɨ tətɨ kɨ tətirɔ tɔgɨ’gɨ lə Nje majel, de asɨ ində manj’a oo me makitu Lukɨ’tɨ kin pətɨ.
Kon ta’gɨ kɨ me’tɨ: Kojɨ Jan Batisɨ kɨ Jeju 1-2. Kulə’gɨ kɨ Jan Batisɨ ra 3. Kulə’gɨ kɨ Jeju ra kɨ nyando’gɨ kɨ Jeju ndo de’gɨ dɔnangɨ Galile’tɨ 4-9. K’in Galile kaw Jerujalem’tɨ 9-19. Ta’gɨ kɨ Jeju el kɨ nje tan’a rɔ’gɨ Jerujalem’tɨ 19-20. Ta kɨ dɔ tujɨ Jerujalem’tɨ kɨ təl Ngonn de 21. Kon, koy, kində taa lo koy’tɨ kɨ kaw dɔran’tɨ lə Jeju 22-24.
1
Kulə ngirə ta
1 Tewopil, de’gɨ ngayn adi rɔ’de, ndangi nya’gɨ kɨ rai nya dann’je’tɨ ne kin kɨ go’ə go’ə* 1.1 KNK 1.1. 2 Ndangi tokɨ, nje kɨ oyi nya’gɨ kin kɨ kum’de eli’je. Oyi kɨ kum’de lo kulə ngirə’tɨ nu, ə təli nje kiləmbər Poyta kɨ majɨ lə Luwə. 3 Be ə, m’in kaa, m’sangɨ ginn nya’gɨ pətɨ kɨ rai nya kin, lo kulə ngirə’tɨ nu majɨ majɨ kadɨ m’oo. Ningə go sang’a’tɨ kɨ m’sangɨ, m’oo majɨ ngayn kadɨ, m’ndangɨ me makitu’tɨ kɨ go’ə go’ə mad’i in kibo Tewopil. 4 Lo kin’tɨ, a gər kadɨ nyando’gɨ kɨ ingə’de in nyando kɨ rɔta’tɨ.
Ta kojɨ Jan Batisɨ
5 Dɔkagilo’tɨ kɨ *Erodɨ in ngar kɨ Jude’tɨ, dingəm kare isɨ non tɔ’a nan Jakari. Jakari in kɨ kare me kutɨ’tɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ kɨ ɓari’ə Abiya. Tɔ ne’ə nan Elijabetɨ. In ngonn kɨ dene kɨ ginn kojɨ’tɨ lə *Aron. 6 Jakari ingɨ kɨ Elijabetɨ joo pətɨ in de’gɨ kɨ dana takum Luwə’tɨ. Təli rɔ’de majɨ ngayn go mbərkikində’gɨ’tɨ kɨ gorow’gɨ’tɨ lə Burəɓe pətɨ. 7 Nan ingəi ngonn el, tadɔ Elijabetɨ in kujɨ. Ningə in dɔkagilo kɨ, ingɨ joo pətɨ, ɓugəi nga. 8 Ndɔ kare Jakari isɨ ra kulə kujənyamosɨ kadikare takum Luwə’tɨ, tadɔ in ndɔ ra kulə lə kutɨ li’ə. 9 Ningə, kigo ra’a’tɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ, kagilo osɨ dɔ Jakari’tɨ kadɨ ur me Kəy’tɨ lə Luwə. Ur kəy kadɨ ɓukɨ ndujɨ kagɨ kɨ ətɨ mbin por’o† 1.9 Tekitaga 30.7-8. 10 Lokɨ Jakari a ɓukɨ ndujɨ kagɨ kɨ ətɨ mbin por’o kin, bulə de’gɨ ngayn rai taga ne ra elita kɨ Luwə. 11 Low’ə’tɨ non, malayka lə Burəɓe te bus kɨ rɔ Jakari’tɨ, dɔjikɔl’tɨ lə lo ɓukɨ ndujɨ kagɨ’tɨ. 12 Lokɨ Jakari oo malayka kakin ningə, ndil’ə te anyi ur kakɨ, ɓol tɔl’ɔ. 13 Nan malayka el’ə ene: «Ɓol el Jakari, tadɔ Luwə oo dɔ ndu ta kɨ el si’ə, ne’i Elijabetɨ a ojɨ ngonn adi, a ində tɔ’a nan Jan. 14 A in nya rɔnel lə’i kibo ngayn, taa de’gɨ ngayn a rai rɔnel dɔ koj’o’tɨ tɔ. 15 Tadɔ a in de kibo takum Burəɓe’tɨ. A anyi yiwi kandɨ nju el num, a anyi ndəgɨ yiwi’gɨ kɨ hum ɔd’ɔ el num tɔ. Lokɨ to’n me kon’ne’tɨ ɓay, Ndil Luwə a ros’o. 16 A təl kɨ ngann Isirayel’gɨ ngayn re se’de rɔ Burəɓe Luwə’tɨ lə’de. 17 A njiyə takum Burəɓe’tɨ kɨ Ndil num, kɨ tɔgɨ lə njekeltakita Luwə’tɨ Eli num tɔ. A njiyə kɨ Ndil num kɨ tɔgɨ num kadɨ ulə ngann’gɨ kɨ baw’de’gɨ noji nan’tɨ. Taa kadɨ njedongan’gɨ təli nje kaw kɨ hal lə de’gɨ kɨ dana, kadɨ de’gɨ indəi dɔ rɔ’de dana tadɔ lə Burəɓe.» 18 Jakari dəjɨ malayka ene: «Kɨ gorow kɨ bann ə m’a m’gər’n kadɨ in ta kɨ rɔta’tɨ wa? Tadɔ m’in kɨ dɔ’m m’ɓugə, ta ne’m kaa ɓal’a al dɔ lo tɔ nga.» 19 Malayka təl el’ə ene: «M’in Gabiriyel, kɨ nje ra kulə takum Luwə’tɨ. Luwə ulə’m kadɨ m’el’i ta, m’ilə Poyta kɨ majɨ kin mbi’i’tɨ. 20 Oo majɨ, a təl mbiki, adɨ a asɨ kelta madɨ el, bitɨ kadɨ ndɔ kɨ nya’gɨ kɨ m’el’i ta’a kin rai nya ɓay taa. A in be, tadɔ kunme lə’i goto dɔ ta’gɨ’tɨ kɨ m’el’i kin. Nya’gɨ kin a rai nya dɔkagilo’ə’tɨ kɨ Luwə ɔjɨ.»
21 Me lo kin’tɨ, bulə de’gɨ toi ta nginə Jakari’tɨ, ta ndɔjɨ’de, tadɔ Jakari un dɔkagilo ngayn me Kəy’tɨ lə Luwə. 22 Lokɨ ində lo te kɨ taga kɨ rɔ bulə de’gɨ’tɨ ningə, asɨ kadɨ el’de ta el. Lokɨ el’de ta el, gəri kadɨ oo nya me ndil’tɨ me Kəy’tɨ lə Luwə. Jakari el’de ta kɨ ji’ne par, ə isɨ to mbiki be par.
23 Lokɨ tɔlta kulə ningə, təl aw me kəy’tɨ lə’ne. 24 Ningə ngayn el go’tɨ, ne’ə Elijabetɨ in səm. Elijabetɨ iyə rɔ’ne kəy, adɨ de oo’ə el, asɨ nanyi mi, ə el ene: 25 «Oyi majɨ kɨ Burəɓe ra sə’m kin. Burəɓe ində kum’ne go’m’tɨ, ɔr rɔsɔl dɔ’m’tɨ dann de’gɨ’tɨ.»
Ta kojɨ Jeju Kirisitɨ
26 Me nanyi’tɨ kɨ mehen, Luwə ulə malayka Gabiriyel me ɓebo’tɨ kɨ tɔ’a nan Najaretɨ, dɔnangɨ’tɨ kɨ Galile. 27 Ulə rɔ ngonn mandɨ’tɨ madɨ kɨ gər ngaw el ɓay, kɨ dingəm kare kɨ tɔ’a nan Jisepɨ, kɨ ginn kojɨ’tɨ lə *Dabidɨ kɨ njenduwə li’ə. Tɔ ngonn mandɨ kakin nan Mari. 28 Malayka ur kəy go Mari’tɨ el’ə ene: «M’uwə ji’i Mari, in kɨ ingə memajɨ lə Luwə, Burəɓe in nan’tɨ sə’i.» 29 Ta kin ətɨ Mari ɓol, adɨ dəjɨ rɔ’ne ta ene ke ginn kuwəji kin in ri wa? 30 Malayka el’ə ene: «Ɓol el Mari, tadɔ ingə majɨ takum Luwə’tɨ. 31 A in sə’m, a ojɨ ngonn kɨ dingəm, a ində tɔ’a nan Jeju. 32 A in kibo, a ɓari’ə Ngonn lə Njekisɨ dɔ nya’gɨ’tɨ pətɨ. Ningə, Burəɓe Luwə a ad’a kumbər ngar lə kaw’a Dabidɨ. 33 A onɓe dɔ ginn kojɨ’tɨ lə *Jakobɨ bitɨ kɨ non’tɨ. Ningə Konɓe li’ə a ində ngangɨ’ne el tɔ.» 34 Mari el malayka ene: «Gorow kɨ bann ə nya’gɨ kin a rai nya wa? Tadɔ m’gər ngaw el ɓay.» 35 Malayka el’ə ene: «Ndil Luwə a re dɔ’i’tɨ, Njekisɨ dɔ nya’gɨ’tɨ pətɨ a ɓukɨ tɔgɨ’ne dɔ’i’tɨ. In tadɔ kin ə, ngonn kɨ a oj’o in rɔ Luwə’tɨ, a ɓari’ə Ngonn lə Luwə. 36 Oo noj’i Elijabetɨ kɨ ɓugə inɓe kin kaa in sə’m tɔ. In kɨ de’gɨ ɓari’ə kujɨ kaa nyɨ in sə’m ra nanyi mehen kin. 37 In sə’m tadɔ nya kɨ dum Luwə goto.» 38 Mari ene: «M’in ɓər lə Burəɓe, majɨ kadɨ Luwə ra sə’m tokɨ te’n ta’i’tɨ.» Low’ə’tɨ kin, malayka inyə Mari ə ɔtɨ aw.
Mari aw mbah dɔ Elijabetɨ’tɨ
39 Me ndɔ’gɨ’tɨ kɨ go’tɨ, Mari ində taa, aw kalangɨ kalangɨ kɨ dɔnangɨ kɨ mbal’gɨ in səm’tɨ, me ɓe’tɨ kɨ dɔnangɨ Juda. 40 Aw ur me kəy’tɨ lə Jakari, uwə ji Elijabetɨ. 41 Lokɨ Elijabetɨ oo ndu Mari ningə, Ngonn kɨ me’ə’tɨ ɔdɨ rɔ’ne ndur kutɨ kutɨ. Ningə Ndil Luwə ros’o tɔ. 42 Lo kin’tɨ, Elijabetɨ un ndu’ne kɨ taa, el Mari ene: «Luwə adɨ njangɨ dɔ in dɔ’i’tɨ dann dene’gɨ’tɨ pətɨ. Ningə Ngonn kɨ to me’i’tɨ kaa majɨ ur’ə tɔ. 43 Ra bann ə m’in kin par, Luwə ɓukɨ’m’tɨ kədɨ be bitɨ, adɨ kon Ɓe’m re me kəy’tɨ lə’m? 44 Lokɨ m’oo ndu’i kɨ uwə’n ji’m, ngonn kɨ me’m’tɨ ɔdɨ rɔ’ne ndur kɨ rɔnel. 45 In nje majikur, tadɔ kunme lə’i adɨ nya’gɨ kɨ Burəɓe el’i taa a tɔli ta’de.»
Pa lə Mari
46 Be ə Mari ene:
«Ngarme’m osɨ pa ulə tɔjɨ dɔ Burəɓe’tɨ.
47 Ndil’m ra rɔnel dɔ Luwə’tɨ kɨ Njekajɨ’m.
48 Tadɔ Luwə təl kum’ne oo’n ɓər lə’ne kɨ dene kɨ asɨ nya madɨ el.
In be ə, kaw kɨ kete non,
De’gɨ pətɨ a ɓari’m’in nje majikur kɨ dɔ lo’gɨ’tɨ kɨ dangɨ dangɨ.
49 Tadɔ Luwə kɨ nje tɔgɨ pətɨ,
Ra nya’gɨ kɨ ətɨ ɓol ɓol tadɔ lə’m.
Majɨ kadɨ tɔ’a in kɨ kar njay.
50 Ningə, kadɨ memajɨ li’ə to kɨ dɔ ɓal’gɨ dɔ ɓal’gɨ dɔ de’gɨ’tɨ kɨ nje ɓol Ndil’ə.
51 Luwə ɔjɨ tɔgɨ’ne pətɨ kɨ taga,
Nje kɨ ngarme’de rosɨ kɨ kɔjirɔ,
Luwə tində’de sanan’de.
52 Sur njetɔgɨ’gɨ tilə’de dɔ kumbər ngar’gɨ’tɨ lə’de,
Ningə nje sɔl dɔ’de, un dɔ’de kɨ taa tɔ.
53 Adɨ nyakingə rosɨ ji njendoo’gɨ,
Ə tuwə njenyakingə’gɨ ji’de kare adɨ awi.
54 Ɔsɨ kɔy *Isirayel kɨ njekulə li’ə,
Adɨ me’ə olo dɔ memajɨ’tɨ tadɔ de’gɨ li’ə.
55 Me’ə olo dɔ’tɨ tokɨ un’n mindɨ’ne adɨ kaw’je’gɨ kete nu.
Un adɨ Abiraham kɨ ginn kojɨ li’ə ba bitɨ kɨ non’tɨ.»
56 Mari isɨ kɨ Elijabetɨ asɨ nanyi mutə, ningə təl aw ɓe.
Kojɨ Jan Batisɨ
57 Dɔkagilo kojɨ ngonn lə Elijabetɨ asɨ, ə ojɨ ngonn kɨ dingəm. 58 Nje gədɨ kəy’gɨ li’ə kɨ nojɨ’gɨ oyi poy majɨ kɨ Luwə ra si’ə adɨ rai si’ə rɔnel. 59 Lokɨ ndɔ kɨ jijoo go kojɨ ngonn’tɨ asɨ ningə, rei kadɨ ujəi mɔt’ɔ‡ 1.59 Lebitikɨ 12.3. De’gɨ ndigɨ kadɨ n’ɓari’ə kɨ tɔ baw’a kɨ Jakari. 60 Nan kon’a el’de ene: «Jagɨ, a ɓari’ə Jan.» 61 Ə de’gɨ eli Elijabetɨ eyina: «De kɨ ginn kojɨ’tɨ lə’i kɨ tɔ’a to be goto.» 62 Lo kin’tɨ, dəji baw’a ta kɨ ji’de eyina ke ge kadɨ n’ɓari ngonn kakin nan nan wa? 63 Jakari dəjɨ adɨ rei kɨ bar ndangɨ nya adi’ə, ningə ndangɨ nya’tɨ: «Tɔ’a in Jan.» Lo kin’tɨ, ta ndɔjɨ de’gɨ pətɨ. 64 Low’ə’tɨ non, ta Jakari te, ndonn’o tutɨ adɨ elta ulə’n tɔjɨ dɔ Luwə’tɨ. 65 Nya kin ra ɓol de’gɨ pətɨ kɨ me ɓe’gɨ’tɨ kɨ dɔ lo’tɨ kɨ non, taa go dɔnangɨ mbal’gɨ’tɨ kɨ Jude pətɨ, de’gɨ eli ta’a kɨ lo lo. 66 De’gɨ kɨ oyi poyta kin ngəmi me’de’tɨ, ə eli eyina: «Ngonn kin a təl ri wa?» tokɨ rɔta’tɨ, ji Burəɓe in dɔ’a’tɨ.
Pa lə Jakari
67 Ndil Luwə rosɨ Jakari kɨ baw ngonn, adɨ eltakita Luwə’tɨ ene:
68 Tɔjɨ kɨ dɔ Burəɓe’tɨ, kɨ Luwə lə Isirayel,
Tadɔ re oo de’gɨ lə’ne, taa’de ilə’de taa.
69 In ə te kɨ Njekajɨ kɨ nje tɔgɨ ginn kojɨ’tɨ lə Dabidɨ kɨ njekulə li’ə adi’je.
70 Te si’ə tokɨ ilə’n mbər kɨ ta de’gɨ kɨ njekeltakita’a’tɨ ar njay, dɔkagilo’tɨ kɨ mayinu.
71 Njekajɨ kɨ a taa’je ji njeban’gɨ’tɨ lə’je pətɨ,
kɨ ji njekɔsɨ’je ta’gɨ’tɨ pətɨ.
72 In be ə, Luwə tɔjɨ’n memajɨ lə’ne kɨ rɔ kaw’je’gɨ’tɨ,
Num taa, me’ə olo dɔ kunmindɨ’tɨ kɨ ar njay num tɔ.
73 Kunmindɨ kigo mində’tɨ kɨ un adɨ kaw’je *Abiraham.
74 Kunmindɨ kɨ a ra kadɨ jɨ ra kulə li’ə kɨ kanjɨ ɓol,
Lokɨ a ta’je ji njeban’gɨ’tɨ lə’je.
75 Kadɨ jɨ njiyə takum’ə’tɨ, me kar njay’tɨ num, me kɨ ra dana’tɨ num,
Dɔkagilo pətɨ kɨ j’isɨ’n kɨ dɔ’je taa.
76 In ngonn’m, a ɓari’nu njekeltakita Luwə’tɨ kɨ in nje kisi dɔ nya’gɨ’tɨ pətɨ,
Tadɔ a njiyə non Burəɓe’tɨ kadɨ in ra row li’ə.
77 Lo kin’tɨ, de’gɨ li’ə a gəri kajɨ kɨ ajɨ’de kɨ gorow k’inyə go majel’gɨ’tɨ lə’de kɔ.
78 Luwə in nje memajɨ.
Kɨ takul memajɨ kɨ koo kumtondoo li’ə ə,
Kunjɨ kɨ dɔran’tɨ unjɨ’n dɔ’je’tɨ to kadɨ be.
79 Kunjɨ kin unjɨ dɔ de’gɨ’tɨ kɨ sii me lo kɨ diw’tɨ num,
Me ndil koy’tɨ num.
Tadɔ kadɨ ndɔr’je tarow, aw se’je dɔ row kisimajɨ’tɨ.
80 Ngonn kakin tɔgɨ, təl de kɨ gəsirə me ndil’tɨ. Ra ɓe dilə mbo’tɨ, bitɨ ndɔ kɨ te’n taga takum Isirayel’tɨ.