1  ✡ Dut 23:25Nəpɨn riti ia Sapat Iesu ravən maməpi sɨmwɨn ia nɨmei wit me nepwɨn, nənə nərmama me səvənhi kamhesi raka tɨpwe wit me, mamhəveri raka tekɨnraha ia rəɡɨnraha, mamhani kwənunɨn me. 2  ✡ Jon 5:10Mətə Farisi me nepwɨn həni mə, “Rəfo kɨmiaha hiamo noien riti rɨpkatukwatukw mhə ia Loa səkɨtaha mə tuko ia Sapat?”

3  ✡ 1Saml 21:1-6Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Rosi kɨmiaha hiəpkəvsini raka mhə ia Nəkukuə Ikinan nəfe Kiɡ Tevɨt rɨno fwe kupwən uə? Nəpɨn nukumhə ramahi in mɨne nərmama me səvənhi, 4  ✡ Lev 24:5-9ruvnimwə ia nimwə səvəi Kumwesən, muvehi bred ikinan sə raməmak ia nɨfatə. Rɨpkatukwatukw mhə ia Loa səkɨtaha mə in trəni bred nəha, pris me əpa həukurən naniien. Mətə Kiɡ Tevɨt rəni, muvei pen mwi m nərmama me səvənhi hani” 5 Nənə Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Iou, Iəməti Iərmama, iakamərɨmənu ia Sapat.”

6 Ia Sapat riti mwi Iesu ruvnimwə ia nimwəfwaki səvəi nəkur Isrel, mamahatən nərmama. Iərmama riti ia nəkwai nimwəfwaki nəha rəɡɨn rərfe. 7  ✡ Luk 14:1Nahatən me səvəi Loa mɨne Farisi me kamhətə amasan Iesu mə tuhətoni mə trəfo irə mɨne. Trɨni mɨnuə romasan iərmama nəha ia Sapat, tuhəni ərəha in tukwe. 8  ✡ Luk 5:22, 9:47Mətə Iesu ruvəukurən raka nətərɨɡien səvənraha, mɨni pen tɨ iərmama sə rəɡɨn rərfe mə, “Uvehe, mərer ia kurkwai nərmama.” Iərmama nəha ruvehe, mərer ia kurkwanraha.

9 Nənə Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Iakuə takəres kɨmiaha nari riti. Ratukwatukw ia Loa səkɨtaha mə ia Sapat tuko noien amasan uə tuko noien ərəha? Ratukwatukw mwi mə tukuvehimɨru iərmama uə tukousi əpune in?”

10 Nəpɨn Iesu rəti ərari mətə pam raka irəha, mɨni pen tɨ iərmama sə rəɡɨn rərfe mə, “Tiko mɨvi atukw rəɡɨm.” Nənə in rɨvi atukw rəɡɨn. Rəɡɨn ruvehe mamasan mwi. 11 Mətə nərmama me nəha niemaha rəpi pɨk irəha. Hənaməɡkiari mɨnraha me, mamhəres mə tuhəfo ia Iesu.

12 Ia nəpɨn nəha Iesu rier mutə ia təkuər riti mə trəfwaki. In rəfwaki m Kumwesən nəpɨn pekɨn ia nəpɨn. 13  ✡ Jon 6:70Nəpɨn rɨnamran, rəkwein nərmama me səvənhi, nənə mərpwi rəɡɨn ia nepwɨn irəha pam twelef, mɨseɡi pen nəɡhɨnraha mə aposol me. 14 Nəɡhɨnraha me i: Saemon (iəmə sə Iesu rɨseɡi pen nəɡhɨn sə vi mə Pita), mɨne Antru piəvi Saemon, mɨne Jemes mɨne Jon, mɨne Filip, mɨne Patolomiu, 15 mɨne Matiu, mɨne Tomas, mɨne Jemes tɨni Alfeas, mɨne Saemon (iəmə sə kupwən rakurirə ia səməme haməmwur mə tuhəkoui irapw nəkur Rom), 16 mɨne Jutas tɨni Jemes, mɨne Jutas Iskariot (iəmə sə ruvei pen Iesu ia rəɡi nərmama səməme haməmwəki in).

17 Nənə Iesu mɨne nərmama me nəha səvənhi heiwaiu pehe ia təkuər, mamhərer ia kwopun rətəni ikɨn irəha nərmama həpɨk mwi səvənhi mɨne nərmama həpɨk mwi səməme haməuku pen ia tənə Jutia mɨne Jerusalem mɨne ia nɨkare təsi ipaka tɨ taon mi nəha Taea mɨne Saeton. 18 Irəha nəha həuvehe mə tuhətərɨɡ Iesu, mhəuvehe mwi mə in tro irəha səməme nemhəien rarə ia nirəha həuvehe mhəsanɨn. Nənə səməme nənɨmwɨn ərəha me kamhouraha irəha, Iesu romasan irəha. 19 Nərmama me pam hamousari mə tuhərapi in tɨ nəri nə mə nəɡsen raku pen irə, mamo irəha pam həuvehe mhəsanɨn.

20 Nənə Iesu rəti pen mamətə nərmama me səvənhi, mɨni mə,

23 Ia nəpɨn nəha kɨmiaha tihaɡien, mho tanis. Nərəkuien səkɨmiaha rasori fwe ia neiai. Kaha kupwən me səvənraha həno iamɨnha irə ia profet me.

27 “Mətə iou iakani pehe tukumiaha i səməme hiamətərɨɡ ia nirak mə kɨmiaha tihaməkeikei mhokeikei nərmama səməme haməmwəki kɨmiaha, nənə mho noien amasan m nərmama səməme kamho noien ərəha m kɨmiaha. 28 Kɨmiaha tihaməkeikei mhəkwein amasan ia nərmama səməme kamhəkwein ərəha ia kɨmiaha, nənə mhəfwaki tɨ nərmama səməme kamhometə kɨmiaha. 29 Trɨni mɨnuə iərmama riti rəpwi nɨkare nɨkapwɨm, tikuvei pen mwi nɨkaren min. Trɨni mɨnuə iərmama riti ruvehi raka səim kot, ramasan mə ikuvei pen mwi karkahu səim min. 30 Trɨni mɨnuə iərmama riti rəres ik nari riti, ikuvei pen min. Trɨni mɨnuə iərmama riti rɨpeki raka narimnari me səim, tikəpwəh nəresien in mə trɨpeki pehe mwi. 31  ✡ Mat 7:12Nəfe noien kɨmiaha hiokeikei mə nərmama tuho ia kɨmiaha, kɨmiaha mwi tiho ia nirəha.

32 Trɨni mɨnuə kɨmiaha hiokeikei a nərmama me səməme hokeikei kɨmiaha, Kumwesən trəɡnəɡɨni kɨmiaha tɨ nəfe? Nəkur ərəha me irəha mwi hokeikei nərmama me səməme hokeikei irəha! 33 Trɨni mɨnuə kɨmiaha hio noien amasan mɨne nərmama səməme ho noien amasan m kɨmiaha, Kumwesən trəɡnəɡɨni kɨmiaha tɨ nəfe? Nəkur ərəha me irəha mwi kamho iamɨnha irə. 34 Trɨni mɨnuə kɨmiaha hiəuvei pen mane m iərmama riti sə hiətɨɡite irə mə trərpwɨn pehe mwi m kɨmiaha, Kumwesən trəɡnəɡɨni kɨmiaha tɨ nəfe? Nəkur ərəha me irəha mwi kamhəuvei pen mane me mɨnraha me mə tukərpwɨn pen tai mane atukwatukw mɨnraha me. 35  ✡ Lev 25:35-36Mətə kɨmiaha tihaməkeikei mhokeikei nərmama səməme haməmwəki kɨmiaha, mho noien amasan mɨnraha, mhəuvei pen mane mɨnraha, mhəpwəh nətərɨɡien mə tihəuvehi nari riti rəmwhen ia tain. Kɨmiaha tiho iamɨnhi irə nənə nərəkuien səkɨmiaha trasori. Tukɨni mə Kumwesən sə rasori anan nɨpwnətɨn me nə kɨmiaha tɨ nəri nə mə in ramo noien amasan m nərmama səməme həpkɨni mhə tanak tukwe mɨne nərmama ərəha me. 36 Kɨmiaha tihaməkeikei mhapi nərmama rəmwhen ia Tata səkɨmiaha ramapi irəha.”

37  ✡ Mat 6:14“Kɨmiaha tihəpwəh nəkiriien nərmama tɨ noien ərəha me səvənraha, nənə Kumwesən trəpwəh nəkiriien kɨmiaha tɨ noien ərəha me səkɨmiaha. Tihəpwəh nərɨpwɨnien noien ərəha me səvəi nərmama, nənə Kumwesən trəpwəh nərɨpwɨnien noien ərəha me səkɨmiaha. Tihenouenou noien ərəha me səvəi nərmama, nənə Kumwesən trenouenou noien ərəha me səkɨmiaha. 38  ✡ Mak 4:24Kɨmiaha tihaməkeikei mhəriari pen narimnari me m nərmama, nənə Kumwesən trəriari pehe narimnari me m kɨmiaha. In truvei pehe rasori pɨk ia rəɡɨmiaha rəmwhen ia iərmama rarɨɡɨn pen ia tənərɨpw, mɨkiukiu irə meste ruvehe mukuər məsas. Trɨni mɨnuə kɨmiaha hiəriari pen asori, Kumwesən trəriari pehe rasori m kɨmiaha. Mətə mə kɨmiaha hiəriari pen ouihi, in trəriari pehe m kɨmiaha rouihi.”

39  ✡ Mat 15:14Iesu rɨni mwi nusipekɨnien riti tɨ nirəha i mə, “Rəfo, ko iərmama riti sə nənimen rɨfwə ramiri pen iərmama riti mwi nənimen rɨfwə ia suatuk sə trouesi? Tuko ro iamɨnhi irə irau pəri krouivə irapw ia ruei tənə. 40  ✡ Mat 10:24-25Iərmama sə kamahatən in rɨpkasori mhə ia iahatən səvənhi. Mətə mə kamahatən in keste rukurən pam nari, in trəmwhen ia iahatən səvənhi.

41 Rəfo ikamətə nɨmwəkmwəki nei sə raməmak ia nəmri piam, mətə ipkətə mhə nɨpəri nei asori sə raməmak ia nənimem? 42 Trɨni mɨnuə nɨpəri nei asori raməmak ia nənimem, rəfo iakamɨni pen tɨ piam mə, ‘Piak, əseni iou pwəh iakɨskəri raka nɨmwəkmwəki nei sə raməmak ia nənimem’? Ik iərmama sə ikamo kəuətkəsuə tikaməkeikei mukupwən muvehi raka nɨpəri nei asori sə raməmak ia nənimem, kurirə irə ikətə amasan nari mə tikɨskəri raka nɨmwəkmwəki nei sə raməmak ia nəmri piam.

43 Nei amasan riti riwən rukuə kwənkwai nei ərəha. Rəmwhen a mwi nei ərəha rəpwəh nukuəien kwənkwai nei amasan. 44 Nərmama hətə sas ia nei me ia kwənkwanraha. Kɨpkesi raka mhə kwənkwai niemɨs ia rəhi, uə kwənkwai krep ia nəkwus ərəha. 45 Rəmwhen a mwi iərmama amasan rani irapw nəɡkiariien amasan tɨ nəri nə mə rerɨn rukuər ia nətərɨɡien amasan. Iərmama ərəha rani irapw nəɡkiariien ərəha tɨ nəri nə mə rerɨn rukuər ia nətərɨɡien ərəha. Iakani iamɨnhi irə tɨ nəri nə mə iərmama raməɡkiari, ramɨni irapw a nəfe nətərɨɡien rerɨn rukuər irə.”

46  ✡ Mal 1:6, Mat 7:21“Rəfo kɨmiaha hiaməkwein iou mə ‘Iərɨmənu, Iərɨmənu,’ mətə hiəpwəh noien nəfe iakɨni pehe tukumiaha i? 47 Iərmama sə ruvehe tukw iou, mɨreɡi nəɡkiariien me səiou, mamo nəfe iakɨməni, pwəh iakɨni irapw noien səvənhi tukumiaha. 48 In rəmwhen ia iərmama sə rauvrhəkɨn nimwə səvənhi. In reri ruə rəmwhenɨmw, məmri nəri sə nimwə trərer pen irə ia kəruəterei. Nəpɨn nesən asori rauər, iapiwən raiu muvehe meri nimwə nəha mətə ko rɨpkɨkiukiu mhə irə, tɨ nəri nə mə iərmama nəha rɨməuvrhəkɨn amasan nimwə nəha. 49 Mətə iərmama sə rɨreɡi nəɡkiariien səiou, məpwəh noien narimnari me iakɨməni, rəmwhen iərmama sə ruvrhəkɨn nimwə səvənhi ia təkure tɨprənə, mətə rɨpkəmri pen mhə nari sə raməkwtəmhiri əknekɨn nɨsui nimwə. Nəpɨn iapiwən raiu muvehe meri nimwə nəha, təkwtəkwuni a nimwə nəha rɨmwei. Nənə nəpɨn rɨmwei irə, ruvehe mərəha pam.”