14
Dam Jiu Babadisi Ivivi Ogatara da Yesu Iti Beroi
(Matiu 26:1-5; Luk 22:1-2; Jon 11:45-53)
1 Mara ruwa kava emakemake da kam ruwa ghamanakisi ita berai, Sovona Voura* ma Parawa Ist Kegha*. Prist babadisi ma touvibeyebeyena Mosese ina vigheiyenai keta inegwanegwai da gavugavunai Yesu ita paniya ma iti siragheni. 2 Ivavo bo, “Iya kam maranai ta berai, memara da rava ina kayaya.”
Wavine Monagha Ghabughabuna Yesu Tepapunai Isuwaghi
(Matiu 26:6-13; Jon 12:1-8)
3 Yesu Beteni yai Saimon ina numai, iyai kununa lepera iveiya. Ikamkam ma wavine, alabasta* alabasta: wakima pikapikana kovokovoghina naipi yai ina papai deudeuna iveiya ipitiyei, sinenai monagha ghabughabuna nad yai iyamoni, maiyana irakata kirakai.† nad: monamona ghabuna beibeina — inamonai iveiya — touna India yai egogogo. Deudeu kamyona ibogai ma Yesu ku tepapuna isuwaghi. 4 Rava ruwamtousi na ivi nuwaghisi ma ivi ki daguwana, “Avikubina monagha ghabughabuna ivi rekwei? 5 Iti gimagimarei na mane ghamanakina‡ mane ghamanakina: Grik evavavo “300 denarii”. ita pananai ma manena ita verenei rava keikayokayosi kurisi.” Ma rava wavinena iyeghai.
6 Ma, Yesu ivavo kurisi, “Ko kita kuyowei! Avikubina koi kayokayoi? Bera beibeina kuriku iberai. 7 Rava keikayokayosi na tami meiteni ko makemake yavuyavu mara patapatana ma mara avai ami kayowanai na kona vowagusi, ma taku na iya meiteni mara patapatana kata makemake yavuyavu. 8 Avai inotanotai ita berai, na iberai; monagha ghabughabuna ku ininiku isuwaghi na ivo kavikaviyeku kaku karawaga kubina. 9 Sisiya keimatana akikimi, rava yavu dobu tupana varaku beibeina ina vivi yanei, na weni wavinena avai kubiku iberai na sisiya kutukutuna rava ini yanei. Rava weni wavinena ina bera ina notai.”
Judas Keta Inegwanegwai Da Yesu Iti Benabenamei
10 Touna murinai Judas Iskariot, touvotaghotagho kasi vi 12, inae prist babadisi kurisi ikisi da ikimakava ku imasi ina terei. 11 Nuke ivi yanei maranai na ivi nuwa beibai sasara ma ivavo kuriya, “Mane kana verem.” Ma ina gavogavo inegwanegwai da ku imasi ita terei.
Yesu Ma Ina Touvotaghotagho Sovona Voura* Kamna Ikam Yavuyavu
(Matiu 26:17-25; Luk 22:7-14,21-23; Jon 13:21-30)
12 Parawa Ist Kegha* Kamna marana isegha, touna maranai sipu metemetewisi emunumunuwa Sovona Voura* kamna kubina, touvotaghotagho Yesu ivi tarakasiyanei, “Am kayowana meni ku dobuna kana nae da Sovona Voura kamna kana vo kavikaviyei kubim?”
13 Ina touvotaghotagho ruwa iki tawayesi, ma ikisi bo, “Ko nae ku Jerusalem ma koroto yokowa kibubuna ghamanakina ikavari ma enenae na kona kitai. Kone yavuyavu, 14 ma, ma ina nenerui na ko rui, ma numa tuwakarena kurina kovi sisiya, “Bada ivavo, ‘Meni papayaraghinai aku touvotaghotagho meiteni Sovona Voura* vavina kana kaniya?’ ” 15 Bade papayaragha ghamanakina ini beyemi tepanai, vovo kavikaviyanina, ma makemake wasana meiteni, nani dobunai bera tupana yavu kona vo kavikaviyana kubita.”
16 Ma touvotaghotagho ivo meira, inae ku Jerusalem, avai ikikisi na bera tupana yavu nuke ipananai, ma Sovona Voura* kamna vavina ivo kavikaviyei.
17 Ivivi kuririsi maranai, ina touvotaghotagho asivi 12 meiteni ipiti. 18 Ikamkam ma Yesu ivavo bo, “Sisiya keimatana akikimi da sanamiyai sago ini benabenameku — ravana meiteni takamkam yavuyavu.”✡ Psalm 41:9
19 Tupasi yavu ivi nuwaboya kirakai ma sagosagoweta ivi karei da ivivi taravirei, “Iyai? Iya taku bo?”
20 Ikipotesi, “Ami vi 12, parawa ku kaboma ta tupatupa kutuva yavuyavu, sanami yai sago na ini benabenameku. 21 Taku Koroto Keimatana kubiku, ina tupuwa na kununa kikiverena igiruma na nuke. Bade rava iyai ina berai da ina tupuwa ma ini benabenameku, wayakapo, touna na ku berona ghamanakina ina rui. Ibeibai sasara da ina maduwa iya meyana itituwei.”
22 Ikamkam ma Yesu parawa iveiya, Meimeituwa ivi kaikaiwei, ivo gimai, ma ina touvotaghotagho iveresi. Ivavo bo, “Ko veiya, touna tupuwiku.”
23 Bade wain keyakina iveiya, Meimeituwa ivi kaikaiwei, ma iveresi, ma sagosagoweta iumei. 24 Ivavo, “Touna taraku. Taraku ina suwagha rava ipesari sasara kubisi, tara na Meimeituwa ina kinuwaghana tousi meiteni ini bagibagiya. 25 Sisiya keimatana akikimi, iya meyana weni wain na anuma meyei da maranai Meimeituwa ina koyagha yawasa ku vouna na wain vouna anumai.
26 Yevo sago iraviya murinai na Jerusalem ikasibu kuyowei inae Oliv Keyamisi ku Koyana.
Yesu Ivavo da Pita Ina Vavo da Touna Ini Pupuwei
(Matiu 26:31-35; Luk 22:31-34; Jon 13:36-38)
27 Yesu ivavo kurisi, “Meimeituwa varana buka sinenai weni nuke evavavo:
‘Sipu toukoyaghina ani siragheni, ma sipu ini vuru seiseirana.’✡ Zechariah 13:7
Nuke tupamiyavu kona vuru kuyoweku, 28 bade Meimeituwa ina vo meimeira meyeku ku yawasa, na ani nau ku Galili.”
29 Bade Pita ivavo kuriya, “Namanaki da tousi tupasi yavu ina ne kuyowem, ma iya taku!”
30 Yesu ivavo kuriya, “Sisiya keimatana akikim, weni didibarinai muriyai da kokorereko mara ruwa ina garara, tam kara mara aroba kwa vavo, ‘Avi pupuwei.’ ”
31 Bade Pita ivavavo tupetupeyana, “Namanaki da ta siraghe yavuyavu, iya meyana ana vavo, ‘Avi pupuwei!’ ”Ma tupasi yavu sisiyina sago ivavavo wei.
Yesu Getsemani Yai Ivivi Kawavenoveno
(Matiu 26:36-46; Luk 22:39-46)
32 Tousi ipiti ku dobu kana wava Getsemani, ma Yesu ivi sisiya ina touvotaghotagho kurisi, “Wa ko make ma ana nae ani kawavenoveno.” 33 Vagheina ma Pita, Jems ma Jon, ikasi veinisi ma inae, ma nuwanuwana ipukana potei, 34 ma ivavo kurisi, “Avi nuwaboya sasara ma damiku na berokikina kava ini siragheniku. Wa ko make ma ko vi yavayava.”
35 Ine riya berokina ma, ku dowa itawayei ma ivivi kawavenoveno da kade kovokovoghina keivowavowa ita nevourei. 36 Ivavo, “Mamai, Aku Mamai, kovokovoghina bera tupana yavu kwa berai, weni keivowavowana keyakina kevei tawayei ma iya anumei, ma iya taku aku kayowanai ma tam am kayowanai.”
37 Bade ivovira meme ma ina touvotaghotagho asi vi aroba ipananasi ikenakena. Pita kurina ivavo, “Saimon, tam ke kenakena bo? Kade vagheina bo kegha da kota mae guriguri?” 38 Ma ivavo kurisi, “Kanumimi na darudaru da ina kayowana kota berai, ma tupuwimi ina maragata iya kovokovoghina da kona berai. Bade kovi yavayava ma kovi kawavenoveno da ruweyara kona meira potesi.”
39 Ine meme ma ivivi kawavenoveno, sisiyina sago kava ivavavowei. 40 Bade ivovira meme ma ikitasi da ikenakena. Iya kovokovoghina da ita kita uwara. Ma ivi pupu da avai ita kipotei.
41 Inae, ma mara kana vi aroba ivovira meme ma ivi sisiya kurisi, “Tami karakava ko kenakena ma iyami ko roverovei? Vagheina! Marana isegha! Ko kita, Koroto Keimatana bera bero ravasi ku imasi etereterei. 42 Kovo meiri, ma tanae. Ko kita, kaku vi benabenama ravana na isegha!”
Yesu Ipaniya
(Matiu 26:47-56; Luk 22:47-53; Jon 18:3-12)
43 Karakava ivivi sisiya ma Judas, kasi vi 12, isegha. Numaduba meiteni ipiti yavuyavu ere wudisi ma ere serisi. Prist babadisi, touvibeyebeyena Mosese ina vigheiyenai, ma Dam Jiu babadisi, iki tawayesi inae. 44 Ine nae ma touvibenabenama ikisi da ikimakava ini matakiresi. Ivavo kurisi, “Koroto ana yususuri na, korotona touna. Ko votani, ko paniya ma ko ruteina neyei.”§ Dam Jiu asi bera tuwatai ikaikaiwesi na eyuyususuresi.
45 Judas isegha ma mara sago kava ine kuriya ma ivavo, “Bada!” ma ivi iyususuri. 46 Vagheina ma ivotani ma ivokikini. 47 Rava sago na imeimeiri na kepata iteina yavui ma itatara da Prist Gheghena ina yaraga sago teinina ikasiyaraghi. 48-49 Yesu ikisi, “Marana nununai taku na tami meiteni Tempol garina sinenai rava agiugiunisi! Avikubina nani dobunai iya kota votaniku? Taku na kama yapiyapi, na ere kapiyimi ko piti kona votaniku, bo? Bade weni berana na sisiya kikiverena igirumi na etuputupuwa.”✡ Luk 19:47; 21:37 50 Vagheina ma ina touvotaghotagho tupasi yavu ine kuyowei ma ivi vuruwana.
51 Koroto yaragina garai ikasi rupui ma Yesu iwagiwaghisei, ma ravasi ibera tovoni da ita votani, 52 ma kana gara kava ivotani ma iyamkovekovena ivokavari.
Yesu Ivi Tarapiriyei
(Matiu 26:57-68; Luk 22:54-55,63-71; Jon 18:13-14,19-24)
53 Numaduba Yesu ikasi veiya inae Prist Gheghena ina ku numa, bade prist babadisi, Dam Jiu babadisi ma Mosese ina vigheiyena touvibeyebeyena tupasi yavu nake ivi ruriyesi. 54 Pita uwamai itu kamota inae da Prist Gheghena ina numa ku garina irui. Na, inemake touviyavayava ruwamtousi meiteni, keyamai ivivi muya. 55 Prist babadisi ma Sanhidiren* tupasi yavu ibera tovoni avai vi wavuna Yesu ku tepana ita terei da iti siragheni, bade iya avai ita pananai. 56 Matamata vi bedabedasi ipesari sasara Yesu kurina itawayei, ma asi sisiya tupana yavu na bogeibogei.
57 Rava ruwamtousi ivomeiri sisiya vi bedabedasi itawayei kurina. 58 Tousi ivavo, “Kaviyanei weni nuke ivavo bo, ‘Weni Tempol na rava imasi yai iyamoni, na ani beroi, ma mara aroba murinai sago vouna ana vowai, ma iya rava imasiyai ina yamoni.’ ”** Yesu ina sisiya wosina Jon 2:19 kona kitai. 59 Bade weni ravasi meiteni asi sisiya na bogeibogei yeta.
60 Prist Gheghena maghinosi yai imeira ma Yesu ivi taravirei, “Weni vi wavuna itawayei kurim, avikubina iya kuta kipote?”
61 Bade Yesu ivi yasami ma iya avai ita vavowei. Prist Gheghena ivi taravire meyei, “Tam Keriso bo? Meimeituwa ka Vovo epaipai na Natuna bo?”
62 Yesu ivavo, “Taku touna, ma kona kitaku, ‘Koroto Keimatana, Meimeituwa Maragata Kirakinina kataiyanai ana makemake ma ghuvanai ana vovovira.’ ”✡ Daniel 7:13
63 Prist Gheghena nuwanuwana ighisi sasare kana gara iteinasikai ma ivavo bo, “Matamata pesara iya kata kayokayowana meyei! 64 Meimeituwa ivivi gibowei na ko viyanei bo?†† Prist Gheghena ina sisiya iyamna na Yesu ivavo Meimeituwa meiteni ivi kovokovoghana, nana Meimeituwa itere soruwei. Ami nota avai?”✡ Leviticus 24:16
Tupasi yavu ivavo, “Touna vigheiyena igasiya kubina ina siraghe.”
65 Bade ruwamtousi Yesu isovai, ma matana garai isaghira gavugavui ma iraviya. Ma ivi taravirei, “Mike da tam na Meimeituwa ina Kikiverena, ke kiki iyai iravim!” Ma touviyavayava iru nevanevai.
Pita Ivavo Da Yesu Ivi Pupuwei
(Matiu 26:69-75; Luk 22:56-62; Jon 18:15-18,25-27)
66 Pita karakava gaburinai, gari sinenai, maranai Prist Gheghena ina yaraga wavinena iyawara ipiti. 67 Pita ikitai ivivi muya, ma maninina ikita tupei ma ikiya bo, “Tam sago, Yesu koto Nasaret meiteni.”
68 Ma ivavo da ivi pupuwei. Iki potei, “Iya ata sakovi da avai ki sisiyei,” ma ine kasibau ku ketamatana. Nani maranai kokorereko igarara.‡‡ Ima giruma ruwamtousi katamanisiyai weni sisiya kutukutuna, iya itagirumi “Nani maranai kokorereko igarara.”
69 Yaraga wavinena nani dobunai ikita meyei ma ivavo meme rava ivivi meiri yana kurisi, “Ravana sago weni touna meiteni!” 70 Bade Pita ivavo meme da ivi pupuwei.
Iya uwamina murinai rava na ivivi meiri yana na Pita iki meyei, “Vagheina tam na sago, tam meiteni na koto Galili.”
71 Ma, ivavo bo, “Tepa vovomi yai avavavo da sisiya kamowa akikimi! Mike da kegha na Meimeituwa ina kovoghiku! Koroto tami koi sisiyei na iya ata sakovi!”
72 Mara sago kava kokorereko mara vi ruwina igarara, ma Pita ina nota ivo vira da ikimakava Yesu ivi sisiya kurina, “Muriyai da kokorereko mara ruwa ina garara, mara aroba kwa vavo da kuvi pupuweku.” Nuwanuwana itamoguda ma itou.
*14:3: alabasta: wakima pikapikana kovokovoghina naipi yai ina papai
†14:3: nad: monamona ghabuna beibeina — inamonai iveiya — touna India yai egogogo.
‡14:5: mane ghamanakina: Grik evavavo “300 denarii”.
✡14:18: Psalm 41:9
✡14:27: Zechariah 13:7
§14:44: Dam Jiu asi bera tuwatai ikaikaiwesi na eyuyususuresi.
✡14:48-49: Luk 19:47; 21:37
**14:58: Yesu ina sisiya wosina Jon 2:19 kona kitai.
✡14:62: Daniel 7:13
††14:64: Prist Gheghena ina sisiya iyamna na Yesu ivavo Meimeituwa meiteni ivi kovokovoghana, nana Meimeituwa itere soruwei.
✡14:64: Leviticus 24:16
‡‡14:68: Ima giruma ruwamtousi katamanisiyai weni sisiya kutukutuna, iya itagirumi “Nani maranai kokorereko igarara.”