17
Natetenged Tung Pagparakaw̱utun Na Pablo Duun Tung Tesalonica (17:1-9)
1 Taa numanyan, yang pagparanawen na Pablo ni Silas namanggetes da ilem ang yang mga siudad ang Amfipolis may Apolonia, tinakliw̱an da ilem nira. Dayun-dayun yang pagparanawen nira ang asta nansikaw̱ut da duun tung siudad ang Tesalonica. Ay duun may pagsaragpunan ta mga masigka Judio nira. 2 Numanyan, sigun tung ug̱ali ni Pablong kadagmitan ang nag̱ausuy na, namagpakilaket da tung mga masigkanasyun nira duun tung pagsaragpun nira. Kada kaw̱utun yang kaldaw ang nag̱ipamaenay nirang mga Judio, ya ray ipinagpasanag na tung nira ta maklung bisis. Ipinapanaw na tung barales-balesan ang keresen ig asan da ka ipatielay na tung napabtang tung kasulatan. 3 Ya ray iwinaswas na ta maayen ang maning taa yang palaksu yang pangatadlengan na: “Naula kang lag̱i tung kasulatan ang kung kumaw̱ut da nganing yang pag̱aningen ang Cristo, dapat unung mapasaran ta kamatayen ang pagkatapus pabungkarasen da ka yang Dios. Numanyan yang nagkaraulang atia temeng dang pisan tung ni Jesus ang naang nag̱asambitu. Purisu duun ta ra ngaintindiay ang tanya ka man yang pag̱aningen ang Cristo,” ag̱aaning. 4 Numanyan, yang dumang mga Judio asan, namananged da tung nag̱ipagpakaw̱ut ni Pablo. Dayun dang namagpakiugpu tung ni Pablo durua ni Silas, kasiraan da ka tanira yang belag̱an mga Judiong durug dakel ang dating pamag̱intindi ra kang lag̱i tung pag̱atuuan nirang mga Judio may dakele kang mga baw̱ay ang atiang abubwat ta pagkabetang. 5 Ug̱aring, dispirinsia ilem, yang mga Judiong atiang indi ra pamananged ya ray namangimun tung ni Pablo. Purisu anday dumang binuat nira, namagsakada tung mga taung atiang mga bastus ang yang bida nira tung kaldaw-kaldaw, ya ra ilem agpamagpanaw-panaw asan tung plasa. Pagkasagpun nira ang buntun da, kasiraan da ka tanirang namanggulu tung siudad. Numanyan, dinayunan nirang iniskandalu yang balay ni Jason ang atiang magdayunan din na Pablo. Ay gustu ra rin nirang paluaen ang para idimanda nira duun tung katalungaan yang kadaklan ang mga kinasakpan yang siudad kung mamagmiting da nganing. 6 Taa numaan, kumus indi ra naita nira, anday duma, ti Jason ang may balay pati mga tumatalig ang duma ya ray linag̱unut nira duun tung may mga katengdanan. Pagkaw̱ut nira duun, namaglelpaken dang mag̱aning, “Yang mga taung pamagtukud ta gulu tung tanan ang banwa taa ra tung yaten nansiangay. 7 Ya ray nag̱apadayun ni Jason tung balay na. Dispuis, tanira pati yang pamag̱usuy tung nag̱itulduk nira pamagliked tung mga katuw̱ulan ni Maginuung Caesar. Ay pamansianing ka ang may duma pa unung adi ang dapat panangden nira ang yay nag̱aranan tung ni Jesus unu,” mag̱aning tanirang pamagbangdan. 8 Numanyan pagkagngel yang may mga katengdanan tia, namanginit da yang mga kulu nira asta yang mga taung atiang buntun ang pamamati, ya ka. 9 Purisu yang binuat yang may mga katengdanan, baklu ra palpasay nira na Jason, pinag̱ingalukan pa nira ta piansa, basta mapaliit ilem nira na Pablo tung siudad.
Yang Nainabu Duun Tung Berea Ang Durug Tinlu (17:10-15)
10 Numanyan, pagkalaw̱ii ra, na Pablo pinapanaw ra ka man yang mga tumatalig duun tung siudad ang Berea. Atiing duun da, namagpakilaket si tung mga masigka Judio nira duun tung pagsaragpun nirang sam pundaan. 11 Naa pala mas pang buskad ta kinaisipan kay tung mga Judio duun tung Tesalonica. Ay pamagpamati tanira ta durug derep tung nag̱ipagpakaw̱ut ni Pablo. Kaldaw-kaldaw pamagbasang pamagpasadsad tung kasulatan ang para maskean nira kung yang nag̱ipag̱aning ni Pablo magkatunu tung napabtang tung kasulatan u kung indi. 12 Taa yang linuaan na, kadakel dang namananged ang mga Judio pati yang belag̱an mga Judiong abubwat ta mga pagkabetang tig lalii tig baw̱ay. 13 Dispirinsia ilem, pagkabalita yang mga Judio duun tung Tesalonica ang duun da ka tung Berea pagparakaw̱utun ti Pablo, dayun da nirang sinikad duun. Pagkaw̱ut nira, ya ra mamagdabdab tung kulu yang mga tau ang para mangasilag da tung ni Pablo. 14 Purisu ti Pablo dayun dang ipinaated yang mga tumatalig tung mga aruman nirang duma duun tung bakayan. Piru ti Silas durua ni Timoteo namagpabutwan pa duun tung Berea. 15 Taa numanyan, yang mga taung atiang pamag̱ekel tung ni Pablo, inated da enged nira ang asta duun enged tung Atenas. Baklu namagbalik tung Berea yang namag̱ated, itinuyun ni Pablo ti Silas durua ni Timoteo ang mamanikad dang lag̱i tung anya.
Yang Kamtangan Yang Nag̱ipagpakaw̱ut Ni Pablo Tung Mga Tag̱a Atenas (17:16-34)
16 Numanyan mintras pag̱elat ti Pablo tung mga aruman nang atiang itinuyun na, tung pagpaniid na tung siudad ang midyu leep da ta mga bultung magtutuuan yang mga tau, pinagsampi ra ta kapupungawen nang duru ang nunut da ka ta pagkeba-keba yang dedlaan na natetenged tung nag̱abtangan yang mga taung atiang makakaildaw. 17 Kapurisu anday dumang binuat na, nag̱intra ra pasanag natetenged tung ni Ginuung Jesus duun tung pagsaragpunan yang mga masigka Judio na. Ipinapanaw na tung barales-balesan yang pagparasanag̱en na tung nira, kasiraan da ka tanira yang belag̱an mga Judiong atiang dating pamag̱intindi ra kang lag̱i tung pag̱atuuan nirang mga Judio. Maskin duun tung palingki, kaldaw-kaldaw ya kay pag̱abuat na tung mga taung nag̱apanaw duun ang kumpurming tinu pay nag̱alelyag ang mamati tung anya. 18 May mga taung pamati ang ya ray namag̱intra pakigdibati tung anya. Yang duma ya ra yang pag̱aningen ang mga Epicureo, yang duma ya ra yang pag̱aningen ang mga Estoico. Mag̱aning yang duma ang, “Abaa, yang taung atia inding pisan maske. Unu pa ilem ay gustu nang ianing? Midyu ya ra ilem ag̱apamisik-pisik ta mga bitalang nagkaragngel na tung duma may ruma. Ya ra ilem agpagpatalebteb,” ag̱aaning. Mag̱aning ka yang dumang pagpatug̱ud, “Tanya midyu sasang manigparakaw̱utun ang pangerengan tung dumang mga ginuu-ginuung nag̱atutuuan ta,” ag̱aaning. Naa pala, nangapagbitala ra ta maning tii, ay yang nag̱apabilug̱an ni Pablong pagbitala ay ti Jesus may yang pagkabui si kang uman yang mga patay* 17:18 Yang bitalang Giniriegong ginamit ni Pablo tung uras ang atii “anastasis”. Duruay kinaulug̱an na: (1) pagkabui si kang uman yang mga patay ig (2) aran ta sasang ginuu-ginuung baw̱ay ang nag̱atutuuan nira. Kapurisu yang kalaum nira ang yang nag̱itulduk na natetenged tung durua nga ginuu-ginuuan ang yang sam bilug ti Jesus may yang sam bilug ti Anastasis.. 19 Purisu numanyan ti Pablo ingkelan da nira duun tung may mga pamagpakigmaepet ang pamagsaragpun tung sasang bundung pag̱aningen ang “Bundu Ni Aries”† 17:19 Ti Aries ang atia sasang ginuu-ginuung pag̱atutuuan nira atii kanay ang ya unu ay may kagaeman tung gira. Tung bitalang Giniriego yang pangguuy tung bundung atiang pagsaragpunan nira “Areion Pagon”.. Mamansikaw̱ut tanira duun, inaning da nira ti Pablo ang, “Gustu ra yamen ang magpasadsad tung nag̱itulduk mung atiang baklu ang inding pisan nag̱adengel-dengel yamen. 20 Ay midyu tung nag̱abakluanami pa natetenged tung dumang nagkaraaning mung nabalitaan yamen. Purisu gustu ra yamen ang maintindian kung unu pay mga lagpakan na yang mga bag̱ay ang atia,” mag̱aning duun tanira. 21 Nangapagbitala ta maning tia ay yang kadaklan ang mga tag̱a Atenas may yang mga tag̱a duma-rumang lugar ang pamagtinir duun, anday dumang nag̱apaerek-erekan nira ta maayen, kung indi, pag̱iristuriaan tanira natetenged tung mga nagkarabalitaan nirang baklu.
22 Numanyan, kumindeng da ti Pablo tung kakngaan yang pinagtaralungaan nira ang nag̱impisa rang nagbitala ang mag̱aning, “Mga kaputulan ang tag̱a taa tung Atenas, nag̱apaniiranamu ra ka yeen ang talagang anda ray magdeeg tung numyung duru amug katinuuen. 23 Kipurki tung pagparanaw-panawenu taa tung siudad ming pagpaniid tung mga pag̱atutuuan mi, may napanawanung sasang darasag̱an ang may mga bitalang iginurit asan ang maning taa yang palaksu na: Naa yang darasag̱an para tung sasang dios ang indi pa nag̱ailala ta. Purisu atiang pag̱atuuan ming atiang indi mi pala nag̱ailala, ya ray ipaintindiu tung numyung ipailala. 24 Yang Dios ang nag̱imu yang kaliw̱utan may yang tanan ang mga betang na, kumus yay may anya tung kalangitan may kaliw̱utan, indi pagkaministiran ta mga simbaan ang matiniran na ang binuat ta mga tau ka ilem. 25 Yadwa pa indi ka pagpasikasu tung yaten ang mga tau ang maning pa tung may kaministiran na tung yaten. Ay ya pa ag̱ari tanya mismu yay pagpakdul yang kabui tang tanan ang mga tau pati yang tanan ang mga kaministiran ta. 26 Tanya kay nag̱imu yang tanan ang mga nasyun ta mga tau ekel tung sam bilug ang inimu na atiing primiru ang ya ray binuat nang pinamuaran nirang kadaklan ang asta nagleep da yang bilug ang kaliw̱utan. Baklu nagkaratau tanira, nagplanu ra kang lag̱i ang unu pang panimpuay magkarabui, kung ay pang banwaay mamag̱istar. 27 Ya ray binuat na ug̱ud tanyay sagyapen nirang maning pa tung ya ag̱apapay nira ang basi pa ra ilem matultulan ka enged nirang ilalaen. Piru maskin maning ka man tia ang maning pa tung ya ag̱apapay, belag̱an kang alawid tung sasa may sasa tung yaten. 28 Ay yang bag̱ay ang atia nag̱agngel ta tung duma may ruma ang mag̱aning unu, ‘Kung belag tung anya, indiita nag̱abui, indiita nag̱aulag̱-ulag, ig indiita pa ngani natau.’ Katulad ka tung sasang isinulat ang tukaw yang tag̱a numyu kang mga manigtula ang mag̱aning unu, ‘Kaw̱a inimuita anya, itay maning pa tung mga ana na.’ 29 Kapurisu, kumus maning da ka man tia ang itay maning pa tung mga ana na, dapat ang indiita maglaum ang itang inimu na ita si kay mag̱imu tung anya ang yang pagkadios na ya pay mapasuaran ta tung mga bultung nag̱abuat ta mga taung ansianung magpanday tung bulawan ubin landuk ang salapi ubin batu. 30 Tung bag̱ay, yang tukaw ang mga panimpu, indi ra idinata yang Dios tung mga tau yang panlipat nirang maning tia tung anya. Piru numanyan ang mga uras ang naa, pagkalalangan da tung tanan ang mga tau tung maskin ay pang banwaay tung bilug ang kaliw̱utan ang manligna ra tanira tung mga ubra-ubra nirang malalain tung pagterelengen na. 31 Kipurki may uras ang ipinagtipu na ang ya ra enged ay ipagsintinsia na tung kalainan tung mga tau tung bilug ang kaliw̱utan ang yang pagsirintinsiaen nang atia tung nira ya ray eklan na tung pulus magkatama ang duun da ipiaray na tung sasang taung pinagpilik na. Yang taung atiang nag̱aaningu pinaingmatuuran na ra tung tanan ang mga tau ang yay talig̱an nang magsintinsia tung nira ekel tung pagpabungkaras na tung anya,” mag̱aning duun ti Pablo.
32 Numanyan atiing pagkagngel da nira yang sinambit ni Pablo natetenged tung pagpabungkaras yang Dios tung sasang patay, sinawayan da ta dumang pinagtalangkakan. Piru yang duma namansianing ka ang, “Gustuu pa ka yamen ang mamati tung nag̱ipag̱aning mung atia, piru baklu mu ra kanay idayunay, taa si tung dumang uras,” ag̱aaning. 33 Kapurisu ti Pablo, dayun dang nagliit duun tung pinagtaralungaan nira. 34 Ug̱aring tung pagliit na, may pira pa nga laliian ang namagpakiugpu ra tung anyang namagpasadsad. Tinegkaan na, namagtalig da tanira yang mga sadili nira tung ni Ginuung Jesus. Yang sam bilug tung nira ya ra ti Dionisio ang yay sasang dating pagpakigmaepet tung grupu nirang atia, durua yang sasang baw̱ay ang nag̱aranan tung ni Damaris, kasiraan da ka tanira yang duma.
*17:18 17:18 Yang bitalang Giniriegong ginamit ni Pablo tung uras ang atii “anastasis”. Duruay kinaulug̱an na: (1) pagkabui si kang uman yang mga patay ig (2) aran ta sasang ginuu-ginuung baw̱ay ang nag̱atutuuan nira. Kapurisu yang kalaum nira ang yang nag̱itulduk na natetenged tung durua nga ginuu-ginuuan ang yang sam bilug ti Jesus may yang sam bilug ti Anastasis.
†17:19 17:19 Ti Aries ang atia sasang ginuu-ginuung pag̱atutuuan nira atii kanay ang ya unu ay may kagaeman tung gira. Tung bitalang Giniriego yang pangguuy tung bundung atiang pagsaragpunan nira “Areion Pagon”.