Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju kɨ
Markɨ
ndangɨ
Ta kɨ dɔ Poy ta tɨ kɨ Majɨ lə Jəju kɨ Markɨ ndangɨ
Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju kɨ Markɨ ndangɨ, e kɨ kare dan Poy Ta je tɨ kɨ Majɨ lə Jəju Kɨrɨsɨ kɨ ndangi sɔ. Adɨ e Matɨye, Markɨ, Lukɨ, kɨ Ja̰. Dande tɨ kɨ sɔ kɨn, Markɨ ə nje ndange ndangɨ adɨ gɔjɨ. Taa, go ndər gɨne tɨ ɓa, tɔji kadɨ Markɨ ə ndange a e kəte tɔ.
Təkɨ j-o-n tɔe dɔ tɨ, e Markɨ kɨ ngon lə Mari kɨ nojɨ Barnabasɨ (Knjk 12.12; 13.5; Kolosɨ je 4.10) ə e nje ndangɨ Poy Ta kɨ Majɨ kɨn.
Lo kɨlə ngɨrə ta tɨ wa ɓəy, Markɨ tɔjɨ Jəju tə «NGon Luwə». Nə Jəju ndɨgɨ kadɨ tɔ kɨn to lo ɓɔyɔ tɨ bɨtɨ kagɨ-dəsɨ tɨ ɓəy taa kadɨ dɨje gəri. A gəri təkɨ nje kun dɔ ɓutɨ asɨgar je kɨ ɓu əl-n lo koo tɨ kɨ oo Jəju lo koy tɨ kɨ oy kɨn be.
Kəte taa kadɨ Jəju, NGon Luwə re, majɨ kadɨ dəw madɨ re no̰e tɨ ra rəbɨ lie. E be ə Ja̰ Batɨsɨ re ra-n rəbɨ lə Jəju, nɨngə ra-e-n batəm tɔ (1.2-11).
Go na tɨ kɨ su na Jəju dɨlə lo tɨ, go batəm tɨ kɨ Ja̰ Batɨsɨ ra-e, Jəju ɨlə ngɨrə kɨlə ləne kɨ taga ta kəm dɨje tɨ. Lo kɨn tɨ, Markɨ tɔjɨ tɔgɨ ko̰ɓe kɨ Jəju aw-n, kɨ go rəbɨ ɓar kɨ ɓar dɨje kadɨ uni goe, kɨ go rəbɨ nḛ ndo kɨ ndo kosɨ je, kɨ go rəbɨ nḛ kɔjɨ je kɨ ətɨ ɓəl, kɨ nga kɨ nga njé mo̰y je (1.14-8.30).
Go tɨ, Markɨ tɔjɨ Jəju kɨ un rəbɨ kɨ Jorijaləm, lo ko̰ tɨ, kɨ lo koy tɨ, kɨ lo kḭ lo koy tɨ (8.31-10.52). NJa mɨtə, Jəju əl njé ndo je ləne ta dɔ koy tɨ kɨ n-a n-oy, nə gəri me ta lie al. Taa, dɔkagɨlo je pətɨ, əl ta sɔbɨ-n dɔne tə «NGon dəw», nə dɨje gəri-e al tɔ.
Jəju ur Jorijaləm kɨ kɔsɨ-gon, nə ɨngə ndor kɨ rɔ njé kun dɔ Jɨpɨ je tɨ, lokɨ tuwə njé ra gatɨ je me kəy tɨ lə Luwə kɔ. Nɨngə lo kɨn tɨ, e ta rəbɨ kɨ Jəju ɨngə kadɨ ndo-n dɔbəy nḛ ndo njé ndor-e je, kɨ kosɨ je, kɨ njé ndo je ləne (11-13). Ɓəy tɔ, Markɨ tɔjɨ ndɔ kɨ dɔbəy tɨ kɨ joo kɨ e dɔbəy ndɔ lə Jəju. Me ndɔ tɨ kɨ dɔbəy tɨ kɨ joo kɨn ə j-ɨngə nḛ kuso kɨ dɔbəy tɨ kɨ Jəju uso kɨ njé ndo je ləne, kɨ ta kɨ əl kɨ Luwə Jətɨsəmane tɨ, kɨ kuwə kɨ uwəi-e, kɨ gangɨ kɨ gangi ta koy dɔ tɨ, kɨ ɓə kɨ ɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ, kɨ kɨlə kɨ ɨləi-e ɓe nɨn tɨ (14-15).
Go tɨ, lo tɔl tae tɨ, Jəju ḭ lo koy tɨ ndɔ kɨ ko̰ mɨtə lə ndɔ koye, adɨ dəne je kɨ awi dɔ ɓadɨ tɨ, ɨngəi ɓe nɨn to kare. Be ə, dəne je a̰yḭ-naa kadɨ awi ɔri poye njé ndo je lie adi-de ooi (16.1-8).
Nɨngə se, lokɨ ḭ ɨtɨdə Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju Kɨrɨsɨ kɨ Markɨ ndangɨ kɨn ɨlə nangɨ ə, ɨgər majɨ təkɨ Jəju e «NGon Luwə» kɨ rɔjetɨ wa wa? Se ɨgər təkɨ nje kun dɔ ɓutɨ asɨgar je kɨ ɓu əl-n lo koo tɨ kɨ oo Jəju lo koy tɨ kɨ oy be tɔ wa?
1
Ja̰ kɨ nje ra dɨje batəm
(Mt 3.1-12; Lk 3.1-18; Ja̰ 1.19-28)
1 Poy Ta kɨ Majɨ kɨ ɔjɨ dɔ Jəju Kɨrɨsɨ, kɨ NGon lə Luwə, ə kulə ngɨre to kɨn. 2 NDangi me makɨtɨbɨ tɨ lə nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ, Ejay, əi nə:
«Mi Luwə m-a m-ɨlə kɨ nje kaw kɨlə ləm kəte no̰i tɨ,
Kadɨ ra go rəbɨ no̰i tɨ.
3 NDu dəw madɨ ɓa dɨlə lo tɨ ə nə:
Ɨrai go rəbɨ lə Ɓaɓe!
Ɨrai go rəbɨ lie adɨ a njururu!»✡ Malasi 3.1; Ejay 40.3
4 Ja̰ Batɨsɨ tḛḛ ɨlə mbḛ dɨlə lo tɨ ə nə: «Ɨyə̰i go rəbɨ njɨyəsi je kɨ majal kɔ, adɨ rai səsi batəm, mba kadɨ Luwə ɨyə̰-n go majal je ləsi kɔ.» 5 Dɨje pətɨ kɨ dɔnangɨ Jude tɨ kɨ ɓe bo Jorijaləm tɨ, rəi rɔ Ja̰ tɨ, tɔri ndude dɔ majal je tɨ ləde, adɨ Ja̰ ra-de batəm me ba Jurdḛ tɨ. 6 Kɨbɨ kɨ Ja̰ ɨlə rɔne tɨ, e kɨ ra kɨ bḭ jambal, nɨngə dɔ mene kɨ nda tɔ. Nḛ kusoe e gɨbɨri je kɨ təjɨ je par. 7 Ja̰ əl kosɨ dɨje ə nə: «Dəw madɨ kɨ nje tɔgɨ kɨ ətɨ ɓəl, kɨ ɨtə-m sa̰y, a re gom tɨ no̰o̰. E dəw kɨ kɨlə sa lie ka m-asɨ kɨlə dɔm nangɨ tutɨ al. 8 Mi, m-ra səi batəm me man tɨ, nə e, a ra səi batəm, me NDɨl Luwə tɨ.»
Ja̰ ra batəm Jəju
(Mt 3.13-17; Lk 3.21-22; Ja̰ 1.29-34)
9 Dɔkagɨloe tɨ kɨn, Jəju ḭ Najarətɨ tɨ, kɨ e ngon ɓeko̰ kɨ Galile tɨ, re adɨ Ja̰ ra-e batəm, me ba Jurdḛ tɨ. 10 Lokɨ Jəju ɨsɨ tḛḛ me man tɨ, oo dɔra̰ tḛḛ tane, nɨngə oo NDɨl Luwə, rɨsɨ tə də dum be re ɨsɨ dɔe tɨ. 11 Nɨngə, ndu ta madɨ tḛḛ dɔra̰ tɨ, ə nə: «Ḭ NGonm kɨ nje ndɨgɨ ləm, kɨ ḭ nḛ rɔnəl ləm kɨ bo ngay✡ Pa je 2.7; Ejay 42.1.»
12 Kalangɨ ba go tɨ, NDɨl Luwə ɔsɨ Jəju aw sie dɨlə lo tɨ. 13 Jəju ra ndɔ dɔsɔ dɨlə lo tɨ. *Sata̰ re rɔe tɨ, na-e. Jəju e naa tɨ kɨ da je kɨ wale, malayka je rai sie.
Jəju lə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ Galile tɨ
(Mk 1.12-17; Lk 4.14-15)
14 Go kuwə tɨ kɨ uwəi Ja̰ dangay tɨ, Jəju aw Galile tɨ, ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ lə Luwə ə nə: 15 «Dɔkagɨlo kɨ Luwə ɔjɨ ka re nga, nɨngə ko̰ɓe lə Luwə ka, e ɓasi rɔsi tɨ tɔ. Ɨyə̰i go rəbɨ njɨyəsi je kɨ majal kɔ, ə adi mesi Poy Ta kɨ Majɨ.»
Dɨje kɨ dɔsa̰y kɨ Jəju ɓar-de
(Mt 4.18-22; Lk 5.1-11)
16 NDɔ kare, Jəju a də kadɨ ba bo tɨ kɨ Galile nɨngə, oo Sɨmo̰ əi kɨ ngokone Andɨre kɨ əi njé ndo̰ kanjɨ je, a ɨləi bandɨ me man tɨ. 17 Jəju əl-de ə nə: «Ɨrəi gom tɨ adɨ m-ndo səsi, kadɨ ɨtəli njé ndo̰ dɨje kadɨ ɨngəi kajɨ.» 18 Kalangɨ ba, ɨyə̰i bandɨ je ləde, ə awi uni go Jəju tə njé ndo je lie. 19 Jəju ɔtɨ ndə̰y kəte nɨngə, oo Jakɨ əi kɨ Ja̰ kɨ əi ngan lə Jəbəde, ɨsi me to tɨ, ɨsɨ rai go bandɨ je ləde. 20 Kalangɨ ba, Jəju ɓar-de, nɨngə ɨyə̰i bawde Jəbəde kɨ njé ra sie kɨlə je, me to tɨ, ə awi kɨ Jəju.
Jəju ajɨ dəw kɨ ndɨl kɨ majal ra-e
(Lk 4.31-37)
21 Jəju əi kɨ njé ndo je ləne awi Kapərnayɨm tɨ. Jəju ur kəy kaw-naa tɨ lə *Jɨpɨ je, kɨ ndɔ taa kə̰ə̰ ləde, nɨngə ɨlə ngɨrə ndo nḛ. 22 Nḛ ndo lie, ətɨ dɨje kɨ ɨsɨ ooi dɔe ɓəl kɨ dum, mbata ndo nḛ kɨ tɔgɨ kɨ ɨngə rɔ Luwə tɨ, ɓɨ ndo nḛ tə njé ndo ndu-kun je al. 23 Nɨngə, dəw madɨ kare kɨ ndɨl kɨ majal ra-e, ɨsɨ me kəy kaw-naa tɨ ləde no̰o̰, no̰ kɨ ndune kɨ bo ə nə: 24 «Jəju kɨ Najarətɨ, ri ə, ɨge rɔje tɨ ə? Ɨre mba kadɨ ɨtujɨ-je a? M-gər-i majɨ: ḭ kɨ Kay njay lə Luwə.» 25 Jəju ndangɨ ndɨl kɨ majal kɨ tɔgɨne ə nə: «Utɨ tai, ə ɨtḛḛ kɔ rɔ dɨngəm tɨ kam.» 26 Lo kɨn tɨ, ndɨl kɨ majal, ndajɨ dɨngəm rururu, kɨ tɔgɨne, nɨngə tḛḛ rɔe tɨ kɨ no̰ tane tɨ. 27 Nḛ kɨn ətɨ dɨje ɓəl, adɨ dəji-naa ta dande tɨ əi nə: «Ri ə ra nḛ be ə? Oi nḛ ndo kɨ sɨgɨ, kɨ aw kɨ tɔgɨne ngay kɨn! Nɨngə, ndɨl je kɨ majal ka, ɨlə-de gɨn tɔgɨne tɨ, adɨ təli rɔde go ndue tɨ ɓəy tɔ.» 28 E be ə, dɨje sanəi-naa kɨ tɔɓa lə Jəju, dɔnangɨ kɨ Galile tɨ kalangɨ ba.
Jəju adɨ rɔ nga njé mo̰y je ngay
(Mt 8.14-17; Lk 4.38-41)
29 Lokɨ tḛḛi kəy kaw-naa tɨ lə *Jɨpɨ je ka kɨn nɨngə, Jəju əi kɨ Jakɨ nɨm, Ja̰ nɨm, awi me kəy tɨ lə Sɨmo̰ əi kɨ Andɨre. 30 Məm Sɨmo̰ kɨ dəne, rɔe o̰ por rɨgɨ rɨgɨ, adɨ to nangɨ. Be ə, lokɨ Jəju ur me kəy tɨ nɨngə, kalangɨ ba, əli-e ta rɔ to lie. 31 Jəju re rɔe tɨ, uwə jie, un-e kɨ taa, nɨngə, rɔe kɨ kəte tɨngə ngay ka kɨn, təl sɔl, adɨ ɨngə rɔ nga. Go tɨ, ra nḛ kuso adɨ-de.
32 Lokɨ lo sɔl, go kadɨ kur tɨ, dɨje rəi kɨ njé mo̰y je, kɨ dɨje pətɨ kɨ ndɨl je kɨ majal, rai-de, rɔ Jəju tɨ. 33 Dɨje pətɨ kɨ me ɓe bo tɨ kawi-naa kɨ ta kəy tɨ, ta kəy tɨ. 34 Jəju adɨ rɔ nga, njé mo̰y je kɨ dangɨ dangɨ, taa tuwə ndɨl je kɨ majal dɔde tɨ kɔ tɔ. Nɨngə, adɨ ta rəbɨ, ndɨl je kɨ majal kadɨ əli ta al, tadɔ gəri-e ɓətɨ.
Jəju ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ Galile tɨ
(Lk 4.42-44)
35 Ta gɨn lo tɨ, lokɨ lo tɨjə al ɓəy, Jəju ḭ taa, tḛḛ me kəy tɨ aw dɨlə lo tɨ, nɨngə loe tɨ no̰o̰, ɨlə ngɨrə kəl ta kɨ Bawne. 36 Sɨmo̰ əi kɨ ndəgɨ dɨje kɨ əi sie, awi sangi Jəju. 37 Lokɨ ɨngəi-e nɨngə, əli-e əi nə: «Dɨje pətɨ a sangi-ni.» 38 Ə Jəju əl-de ə nə: «Adɨ j-awi ngan ɓe je tɨ, kɨ kadɨ tɨ kɨn ngata, tadɔ, sɔbɨ kadɨ m-ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ nu tɔ. MBata, m-re kadɨ m-ra kɨlə kɨn.» 39 E be ə, Jəju njɨyə dɔnangɨ Galile tɨ ba pətɨ, ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ me kəy kaw-naa je tɨ lə *Jɨpɨ je, nɨngə tuwə ndɨl je kɨ majal tɔ.
Jəju nga nje banjɨ
(Mt 8.1-4; Lk 5.12-16)
40 NJe banjɨ ɔtɨ re rɔ Jəju tɨ, ɔsɨ məkəsɨne nangɨ no̰e tɨ, nɨngə no̰ dɔe tɨ ə nə: «Re ɨndɨgɨ ə, a adɨ banjɨ ləm ur, kadɨ rɔm ay njay.» 41 Jəju oo kəm-to-ndoo lie, adɨ ɨlə jine ɔde-n, nɨngə, əl-e ə nə: «M-ndɨgɨ, ə kadɨ banjɨ ləi ur, adɨ rɔi ay njay.» 42 Ta naa tɨ no̰o̰ banjɨ lie ur, adɨ rɔe nga. 43 Nɨngə kəte ɓəy taa kadɨ Jəju ɨyḛ adɨ aw, ndəje kɨ tɔgɨne ngay, 44 ə əl-e ə nə: «Onoi kadɨ əl tae dəw madɨ, ə aw ɔjɨ rɔi nje kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare, nɨngə adɨ kadɨ-kare kɨ ndu-kun lə *Mojɨ dəjɨ. Ɨra be mba kadɨ gəri təkɨ banjɨ ləi ur adɨ ɨngə rɔ nga.»* Kɨ go jibəl ra-e tɨ lə Jɨpɨ je, nje banjɨ e dəw kɨ dɨje ooi-e kadɨ ay njay al, adɨ asɨ kadɨ aw lo nḛ ra je tɨ kɨ ɓa tɔ Luwə al.✡ Ləbətɨkɨ 14.2-32 45 Nə lokɨ dɨngəm ka kɨn ɔtɨ aw nɨngə, ɨlə mbḛ dɔ nḛ tɨ kɨ Jəju ra sie kɨn, adɨ dɨje pətɨ ooi. Nḛ kɨn ra adɨ Jəju asɨ kadɨ ur me ɓe bo tɨ kɨ rangɨ, ta kəm dɨje tɨ ja ja al ngata. Be ə, ɨsɨ gɨdɨ ɓe tɨ, dɨlə lo tɨ, nɨngə dɨje ḭ kɨ lo je kɨ dangɨ dangɨ, rəi rɔe tɨ.