5
Yesu Iwetewete Bingi Dook Mata Pang Di Tooltool Kawal Madini
(Luka 6:20-23)
1 Yesu ikamata di tooltool alunu tina timan pang ye nga, le nga ilo ye kawal atu madini a lo iwur, inbe di galiunu timan pang ye. 2 Motong la imadit a be ipatomonai di, ngan le iwete nen,
3 “Di tooltool yo lodi galanga ben di ngan ballingadi tiap ye so ke Maro nga, ngan lodi ponana,
yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a matan kala di.
4 Inbe di tooltool yo lodi modoko nga, ngan lodi ponana,
yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a ipamede di.
5 Inbe di tooltool yo pallongadi nga, ngan lodi ponana,
yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a ikaua tana mai i le imot pang di.
6 Inbe di tooltool yo pitolo di le moorook di ye dada dook mata noonoonoo ke Maro nga, ngan lodi ponana,
yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a ipapon di ye.
7 Inbe di tooltool yo lodi mulumulu ye di tooltool kapala a tiyei dada dook mata pang di nga, ngan lodi ponana,
yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a lon mulumulu ye di lapau.
8 Inbe di tooltool yo lodi iken galangana nga, ngan lodi ponana,
yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di le tikamata matana.
9 Inbe di tooltool ke karatanga di tooltool kapala lodi a be tiyepe ye lo silene nga, ngan lodi ponana,
yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di, inbe ole tikiu di be di ngan ya di natunu.
10 Inbe di tooltool yo di tooltool kapala tikap malmal pang di a tigarung di ye yo titoo dada dook mata noonoonoo ke Maro nga, ngan lodi ponana,
yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a matan kala di.
11 “Inbe ang di tooltool yo di tooltool kapala lodi dook tiap pang a tingelerai ang inbe tigarungang a tisopo koodi pang ye betanga doko ye yo katoo au nga, ngan lomim ponana, yesoo Maro ole iyei dada dook mata pang. 12 Bong be tiyei urata nen pang nga, ngan lomim ponana a kayoro, yesoo balingi ke urata kootoonoo kiang la inamang a iken ye malala ke Maro ngo. Ngan dada dook tiap kidi yo nen nga, ngan la muku ngan tiyei pang di Maro koonoo nga.
Tiek Inbe Sul
(Maka 9:50; Luka 14:34-35)
13 “Ang ngan kayei ben tiek pang di tooltool ke tana mai i le imot. Bong kumata be tiek tani in gurana ki imot nga, ngan ole kayeie tiek tani in belei be iyei tiek mulu nga? Tiek yo nen i, in dook tiap oo, le ke be tayeie so sa mulu ye tiap. Le be nen ngan takatte du tana pono a be nen ngan di tooltool tiyirtoo ye kedi.
14 “Inbe ang ngan kayei ben sul pang di tooltool ke tana mai i le imot. Le matamin too dook ngan, kumata le malala mai sa be iken kawal kutono nga, ngan o ke be itarkoo tiap. 15 Inbe di tooltool ke be tilanga sul ngan tipatudu ye bor tiap. Bong ole tipawoti lo ete a ikan le ilangaraia rumu lono, a be nen ngan di tooltool tikamata ni ye. 16 Le gaongo leu, ang nga kayepe ben sul yo ilangaraia ni i, a be nen ngan di tooltool ole tikamata dada dook mata kiang yo kayei nga, inbe tiyitmaka Tamamim yo iyepe ye malala ki ete ni, in ene. Betanga Ke Ger Ke Maro 17 “Kin lomim tarau be au asi nga be si agarung ger ke Maro too betanga yo kidi Maro koonoo, ngan be. Au i asi nga be agarung tiap, bong asi be si ayei betanga tina ngan a kanono pombe le imot. 18 Awete pang moolmool nen, betanga yo iken ye ger ke Maro ngan o ke be kasin pa be ilene, ngan tiap. Ole iken nen le imot le ipa ye wodenge ki yo maimai tiap nga, le ilo ye lal yo be lang le tana imot ye i. Le betanga tina le imot yo iken ye ger ke Maro nga, ngan ole kanono pombe le imot. 19 Ngan nen le kumata be tooltool sa iwala murini pang betanga mai tiap atu yo iken ye ger ke Maro nga, too ipatomonai di tooltool kapala be tiyei dada gaongo nen i, in ole ene mai tiap ye di tooltool yo Maro be matan kala di nga. Bong sei tool yo itoo ger le betanga tina ke Mose nga le imot, inbe ipatomonai di tooltool ye a be titoo i, in ole ene mai ye di tooltool yo Maro be matan kala di nga. 20 Awete pobe pang nen, kumata le dada kiang yo kayei nga be itoo dada dook mata noonoonoo ke Maro le illos dada kidi Paresi le di pannoongoo ke ger ke Maro, ngan tiap nga, ngan o ke be lo kagaua ye di tooltool yo Maro be matan kala di, ngan tiap yege. Yesu Iwete Ye Dada Ke Raumatenge Di Tooltool 21 “Ang nga kalongo betanga yo muku ngan tiweta pang di sasa kiidi, in oo. Ngan betanga tani in nen, ‘Kin karaumata di tooltool be.✡ Pamulenge 20:13; Ger 5:17 Kumata le tool sa be iraumata tool atu nga, ngan ole tikauu lo tipatokode ye ni ke karatanga betanga a ikap masngana ye dada ki tani yo iyeii i.’ 22 Bong nga be awete pang nen, kumata le tool sa be katen malmal pang ene atu nga, ngan ole tikauu lo tipatokode ye ni ke karatanga betanga a ikap masngana ye dada ki tani. E le kumata tool sa be iwete pang ene be ya in tool dook tiap nga, ngan ole tikauu lo ye di tooltool kuto maimai ke karatanga betanga. Bong kumata le tool sa be iwete pang ene be ya in tool kapakapa nga, ngan kin ikawai ye dook, ole nen ngan Maro ikatte du iyepe ye malala ke masngana yo ei ikan ye le taukan motingi i.
23 “Ngan la kumata be kop so ke paroranga pang ni ke paroranga so, inbe lom tutu urata dook tiap yo muku ngan kuyei pang em a katen malmal pong nga, 24 ngan kutar so kiong tina sila dama ke ni ke paroranga so in. Inbe kulkulunu ngan ole kumulu le la kuye em tani in kakarata betanga le dook ngan, lo ngan be kumulu man kuyei paroranga ye so tina ngan pang Maro. 25 “Inbe kumata le tool atu lono be ikau ong pang ye ni ke karatanga betanga le angru kapa dada go nga, ngan palbe be angru kakarata betanga tani in dada le imot. Kumata be tiap nga, ngan ole em tani in ikau ong lo ye di tooltool maimai ke karatanga betanga a titarong kula ye di bianga baedi, a be nen ngan di bianga titarong lo ye rumu dook tiap kidi talnga dikidiki lono. 26 Awete pong moolmool nen, taukam dada yo be kupas a kusi tana ye i. Bong ole kuyepe so rumu dook tiap kidi talnga dikidiki tani in lono, le lo kuyimi porai pat pi yo titar pong be kuyimi rumu tani in ye nga, ngan le imot, ngan la be kusi tana nga.”
Yesu Iwete Ye Dada Ke Bauk
27 “Ang nga kalongo betanga yo muku ngan tiweta, in oo. Ngan betanga tani in nen, ‘Kin kayei bauk be.’✡ Pamulenge 20:14; Ger 5:18 28 Bong nga be awete pang nen, kumata le tool atu be ikamata garup atu ngan matana gorengana ye le lon kaua urata ye be yaru tipa nga, ngan tool in ben iyeie dada dook tiap ke bauk ye garup tani in ye yo lon kaua urata ye nen nga.
29 “Le kumata be matam oonoo in iyolong le be kopsap ye noonoo nga, ngan kupaii a kotte. Ngan dook mata be kuyege tinim kapala a ikino, ngan la be tinim le imot in o ke be tikatte du ye malala ke masngana tiap nga. 30 Inbe kumata be baem oonoo iyolong le kopsap ye noonoo nga, ngan kusaputu a kotte. Ngan dook mata be kuyege tinim kapala a ikino, ngan la be tinim le imot in o ke be tikatte du ye malala ke masngana tiap nga.
Yesu Iwete Ye Dada Ke Parsukraingi
(Matiu 19:9; Maka 10:11-12; Luka 16:18)
31 “Ang nga kalongo betanga yo muku ngan tiweta, in oo. Ngan betanga tani in nen, ‘Kumata le tool atu lono be isukraia rimana nga, ngan ole ikaua rau yo tiwodo betanga ke parsukraingi ilo ye i, in pang rimana.’✡ Ger 24:1 32 Bong nga be awete pang nen, kumata be tamoto atu rimana iyei bauk tiap, inbe isukraii sokorai nga, ngan tamoto in ikapsap, yesoo iyeie garup in le ikapsap ye dada ke kerenge. Le kumata be garup tani in iyooloo tamoto san nga, ngan garup in iyei dada dook tiap ke bauk. Inbe tamoto paunu yo iyooloo garup tani yo nintooroo isukraii in nga, ngan ya in iyei dada dook tiap ke bauk lapau. Kin Kawete Moolmool Le Ete Be 33 “Ang nga kalongo betanga yo muku ngan tiweta pang di sasa kiidi, in oo. Ngan betanga tani in nen, ‘Be kapamede betanga ye so atu be kayeii nga, ngan kin kagarungu be. Bong kayeie so tani yo kapamede betanga pang Tool Mai ye be ole kayeii i.’✡ Urata ke Paroranga So 19:12; Kinkatingi 30:2; Ger 23:21 34 Bong nga be awete pang nen, be kapamede betanga kiang nga, ngan kin kawete moolmool le ete be. Inbe kin kapootoo malala ke Maro ene a be kapamede betanga kiang ye be, yesoo malala ke Maro in kookoowoo ki ke burungu. 35 Inbe kin kapootoo tana ene a be kapamede betanga kiang ye be, yesoo tana i la Maro itar kene lo pono i. Inbe kin kapootoo Yerusalem ene a be kapamede betanga kiang ye be, yesoo Yerusalem in malala mai ke Tool Mai yo iyei tool kuto mai pang tana mai le imot i. 36 Inbe kin kapootoo kutomim a be kapamede betanga kiang ye be, yesoo ang tapmim nga taukamim gurana yo be kayeie kutomim raunu atu le ikoko too imukku ye i. 37 Ngan nanga, be nen ngan kapas le kayei ne, ‘E’ ngan ‘E’ le iken leu, too be kayei ne, ‘Tiap’ ngan ‘Tiap’ le iken leu. Bong be kawete betanga san mulu le ipa ye betanga yo be kawete nga, ngan betanga yo ngan ipa ye tool dook tiap Satan.
Betanga Ke Kaungu Kootoodoo
(Luka 6:29-30)
38 “Ang nga kalongo betanga yo muku ngan tiweta, in oo. Ngan betanga tani in nen, ‘Kumata be tool atu igarungu ene matana nga, ngan ole kakaua tool tani in kootoonoo a kagarungu ene tani in matana lapau. Inbe kumata be tool atu iraukata ene dongana nga, ngan kakaua tool tani in kootoonoo a karaukata ene tani in dongana lapau.’✡ Pamulenge 21:24; Urata ke Paroranga So 24:20; Ger 19:21 39 Bong nga be awete pang nen, kin karau kiang a kayei dada gaongo leu pang di tooltool yo tiyei dada dook tiap pang, ngan be. Kumata be tool atu ipodo pangam oonoo nga, ngan kuportak le kupasanga pangam ngas pang ye. 40 Inbe kumata be tool atu ikau ong pang ye ni ke karatanga betanga a tiwete pong be kouo sousoungu kiong yo mannipunu in panga nga, ngan be nen ngan kouo sousoungu kiong yo matolene in panga lapau. 41 Inbe kumata be tool atu iwete le koon mede ye betanga pong be kusolo burum ki a be kupa ye manga mooloo atu nga, ngan kumalum panga a angru kapa ye manga mooloo san mulu le lo iyei ben manga mooloo ru.* Ye betanga yo “manga mooloo atu” le “manga mooloo ru” nga, ngan kene ki ben kilomita atu, too kilomita ru. 42 Inbe kumata be tool sa itorong ye so kiong nga, ngan kouo so yo itorong ye i, in panga. E kumata le tool sa lono be ikaua so kiong sa be iyei urata ki ye lo ngan be ipamule pang yong nga, ngan kurutaii be.
Lomim Pang Di Koi Kiang Mai San
(Luka 6:27-28, 32-36)
43 “Ang nga kalongo betanga yo muku ngan tiweta, in oo. Ngan betanga tani in nen, ‘Lomim pang di diemim mai san,✡ Urata ke Paroranga So 19:18 inbe lomim dook tiap pang di koi kiang.’ 44 Bong nga be awete pang nen, lomim pang di koi kiang mai san, inbe kapatarau pang Maro ye di tooltool yo tikamatang ngan katoo au a le tigarungang nga. 45 Kumata be kayei dada nen nga, ngan ole tikamatang ben ang ngan Maro di natunu. Ngan ya in iyeie ke ki le isini ye di tooltool yo dook mata nga, inbe ye di tooltool yo dook tiap nga lapau. Inbe iyeie ki a imol pang di tooltool yo titoo dada dook mata noonoonoo ke Maro nga, inbe pang di tooltool yo titoo dada dook mata noonoonoo ki tiap, ngan lapau. 46 Inbe kumata le be lomim mai san pang di tooltool yo lodi mai san pang, ngan leu nga, ngan ole kakaua soo balingi ye urata kootoonoo kiang? Yelei, di tooltool ke sodaningi pat o tiyei dada nen tiap, too? 47 Inbe kumata le be kawete lo ponana kiang dook mata pang di sokamim leu nga, ngan soo dada kayeii le kallos di tooltool kapala ye i? Di tooltool yo lodi galanga ye Maro tiap ngan tiyei dada nen lapau. 48 Ngan nanga, ole katoo dada dook mata noonoonoo le imot, dawa ben Tamamim yo iyepe ye malala ki ete ni, in itoo dada dook mata noonoonoo le imot nga.”
✡5:21 Pamulenge 20:13; Ger 5:17
✡5:27 Pamulenge 20:14; Ger 5:18
✡5:31 Ger 24:1
✡5:33 Urata ke Paroranga So 19:12; Kinkatingi 30:2; Ger 23:21
✡5:38 Pamulenge 21:24; Urata ke Paroranga So 24:20; Ger 19:21
*5:41 Ye betanga yo “manga mooloo atu” le “manga mooloo ru” nga, ngan kene ki ben kilomita atu, too kilomita ru.
✡5:43 Urata ke Paroranga So 19:18