11
Di Tooltool Yo Titara Lodi Medana Pang Maro Nga
1 Dada yo ke tarungu lodo medana in nen. Ngan soo so yo tatar matada pang Maro be ikap paidi nga, ngan tatara lodo medana panga moolmool be ole ikap so tina ngan paidi. Inbe soo so yo ipamede betanga ye be ikap paidi, bong takamata tiao nga, ngan tatara lodi le atu nen be so ngan ole pombe. 2 Ngan di sasa kiidi yo ke mukot nga, di ngan titoo dada yo nen ngan a titara lodi medana pang Maro, ngan la le lon ponana ye di a iyitmak edi ye nga.
3 Inbe idi nga, ngan tina tatara lodo medana pang Maro nga, le lod galanga nen: Maro iwete leu, inbe lang le tana pombe. Ngan nen le so le imot yo pombe a takamata nga, ngan pombe ye soo so yo ke be takamata ye matada, ngan tiap.
Lo Medana Ke Awele Iye Inok Inbe Noa
4 Mukot ngan Awele itara lono medana pang Maro, ngan la le paroranga ki yo iyeii in dook mata san le illoso paroranga yo ke toonoo Kaen i. Inbe ye kene tani in Maro ikamata lo medana ki yo itaru i, le lon ponana ye paroranga ki, inbe ikamata ben ya in tool noonoonoo ye matana. Moolmool, nookoot nga Awele imata oo, bong so tani yo iyeii i, in iwetewete paidi ye lo medana ki in go.
5 Inbe Inok lapau, ya in itara lono medana pang Maro. Le imata tiap, inbe Maro ikauu le ipa matana rrene a ilo. Le dawa ben Rau ke Maro iwete nga, “Tool sa ikamata mulu tiap, yesoo Maro ikauu a ilo.”✡ Pudu 5:24 Bong muku ngan Maro iwetewete ye ben ya in tooltool dook mata le lon ponana ye, motong la ikauu a ilo nga. 6 Nen le kumata sei tool be itara lono medana panga tiap nga, ngan o ke be Maro lon ponana ye pitiap yege. Yesoo, sei tool yo lono be iman potai ye i, in ole itara lono medana nen be Maro la iyepe i, inbe ya in ole ikap so dook mata pang di tooltool yo tikapye be le lodi galanga ye dook nga.
7 Inbe Noa lapau, ya in itara lono medana pang Maro. Ngan nen le ye kene yo Maro iwete panga ye so dook tiap yo be pombe in nga, ngan le itara lono le imede ye betanga ki tani. Ngan moolmool, mukot a ise le se ye lal tani nga, ngan tool sa ikamata dada dook tiap yo nen, ngan siap. Bong Noa itattadaia Maro a ilongo koonoo, le tina ikarata ookoo somai yo be iye di rara ki tiyiri ye a tiyepe dook ye oongoo maiyoko yo be pombe a igarung di tooltool i. Inbe ye lo medana ki tani in nga, ngan le ipapos dada dook tiap ke di tooltool yo tiyepe ye kene tani in nga. Inbe Maro ikamata ben ya in tooltool noonoonoo ye matana, ngan la le imalum panga be ole ikap so dook mata yo ipa ye nga.
Lo Medana Ke Apram
8 Inbe Apram lapau, ya in itara lono medana pang Maro. Ngan nen le ye kene yo Maro ikiuu a iwete panga be iyege malala ki inbe ila ye tana san yo be ole ikauu panga in nga, ngan le itara lono medana ye betanga ki tani a ila. Moolmool, kulkulunu ngan ya in lon sarere ye soo tana yo Maro ipamede betanga ye be pang dama ni ngan ole ikauu panga i, bong ilongo koonoo a ila. 9 Ngan nen le ye lo medana ki tani yo itaru i, in la le iyege malala ki inbe idik a ila ye tana yo Maro ipamede betanga ye be ole ikauu panga i. Ngan le la iyepe ye tana tani ben ya in tool ke malala san, le ire rumu moolmool tiap, bong ipatokodo badabada be iyepekala ye leu. Ngan ya taleu la iyepe nen, in tiap, bong natunu Esaka iye tiunu Yakop tiyepe nen lapau, yesoo di ngan Maro ipootoo edi ye betanga medana yo ipamede pang Apram i. 10 Ngan Apram iyepekala ye badabada nen, yesoo ya in itar matana a inam be iyepe ye malala yo Maro ya taunu ire a iken nen le taukan motingi i. Ngan malala tani in tool sa iwodo kanningana ilo ye rau a be tikamata inbe tire, ngan tiap, bong Maro itoo lono be malala belei, inbe ire ye ya taunu baene.
11 Inbe ye lo medana ke Apram tani yo itaru i, ngan la le Maro ipamede a rimana ipasui kase panga nga. Moolmool, ya in kolman oo, le illoso rai yo be iye Sera tiken ngan ipasui nga, inbe Sera ke be ipasui tiap. Bong ngan itara lono medana pang Maro le ikamata nen, be ole iyeie betanga medana ki yo ipamede in le lo itara kanono moolmool. 12 Le kakamata, Apram in kolman dook tiap le ke be rimana ipasuiu kase siap, le ya in ben tool imata oo. Bong di sasa ki yo pombe ye nga, ngan alunu le alunu san dawa ben kanpitiki ke lang katene, inbe ululu ke tiek le ke be takinkat di pitiap yege.
13 Di tooltool tina ngan di le imot titara lodi medana pang Maro go, ye kene yo timmata ye i. Inbe di ngan tikap touo so dook mata tina yo Maro ipamede betanga medana ye pang di nga, ngan siap, bong lodi galanga be pang dama ni ngan ole tikap so tina ngan. Le lodi ponana ye, inbe titar matadi ye lal yo be tikap so tina ngan ye i. Nen le lodi wetewete nen, be tana i malala kidi moolmool tiap, inbe di ngan ben di tooltool ke malala san le nga tiyepekala ye leu. 14 Ngan di tooltool yo tiwete betanga nen nga, ngan di tapdi tipapos di ben di ngan tisere malala yo kidi tapdi moolmool i. 15 Kumata be lodi kaua urata mata ye malala kidi yo tiyege a timan in nga, ngan matin nga le lodi mulumulu ye malala kidi tani a timulu a tila ye. 16 Bong tiap! Di ngan tisere malala yo dook mata san le illos malala kapala yo ke tana i nga, le titar matadi be tiyepe ye malala ke Maro yo iken nen le taukan motingi i. Ngan nen le Maro in ke be moomoonoo ye yo tikiuu ben ya in Maro kidi, ngan tiap, yesoo malala tani yo titar matadi ye i, in ikarata pang di a imot oo.
17-18 Ngan ye kene yo Maro itouo Apram ye in nga, ngan le itoo Maro koonoo a ikaua natunu ataleu yo Esaka in ben so ke paroranga be la iyei paroranga ye pang Maro. Moolmool, muku ngan Maro ipamede betanga medana pang Apram, inbe iwete panga nen, “Di sasa kiong ole pombe ye natum ataleu yo Esaka i.”✡ Pudu 21:12 Bong ngan Apram itara lono medana panga, ngan la le itoo koonoo a ikaua natunu tani be la iraumate a iyei paroranga ye nga. 19 Le Apram iyei nen, yesoo ya in lon tar nen, Maro in ke be ipamadit di tooltool yo timmata koot nga le timadit mulu. Le so yo pombe pang ye Esaka i, in inanpootoo tool yo imata motong la imadit mulu ye ni ke matenge i, yesoo natunu yo be iraumate i, in ipamule pang ye mulu.
Lo Medana Ke Esaka Iye Yakop Inbe Yosep
20 Esaka in itara lono medana pang Maro, ngan la le ipamede di natunu yo Yakop iye Esau nga, ngan ye betanga dook mata, a be nen ngan pang dama ni nga, ngan Maro ole iyei urata dook mata pang di.
21 Inbe Yakop lapau, ya in itara lono medana pang Maro. Nen le ye kene yo ya kolman a be imata nga, ngan ipamede Yosep di natunu tina yo ru ngan atu atu ye betanga dook mata muku. Motong la isu damono ye toto ki, inbe isung pang Maro.
22 Inbe Yosep lapau, ya in itara lono medana pang Maro. Nen le ye kene yo iyepe Isip inbe lal ke matenge ki ise potai ye in nga, ngan le iwete pang di Isrel be pang dama ni ngan Maro ole ikap di, inbe tiyege Isip a tila pang Kenen nga. Le iwete tootoo pang di ye turana, a be nen ngan ye kene yo be tila ye in nga, ngan tikap lapau a la tikelmai Kenen.
Lo Medana Ke Mose
23 Mose di tamana le tinana ngan titara lodi medana pang Maro lapau. Ngan la le ye kene yo tinana ipasuiu ye in nga, ngan titarkoo a iyepe ye taudu tol, yesoo di ngan tikamata ben ya in tool sokorai tiap, bong ya in kase dook mata san le illos di kakase yo kapala nga. Nen le ke be titattadai ye betanga ke tool kuto mai yo matan kala tana mai Isip, in tiap.
24 Inbe Mose lapau, ya in itara lono medana pang Maro. Nen le ye kene yo Pero natunu garup iyutu le lo ya mai nga, ngan le lono be di tooltool lodi galanga ye ben ya in Pero natunu garup in natunu tamoto a tiyitmaka ene, ngan tiap. 25 Ngan nen le ya in lono be ye manga modono kasin, ngan iyepe ye yepongo dook mata ye rumu mai ke Pero, inbe iyei dada dook tiap ke noonoo a lon ponana ye, ngan tiap. Bong lono be la itarla ye di tooltool yo ke Maro nga, inbe iye di tisolo moonoo yo be pombe pang ye di nga. 26 Ngan Mose iyei nen, yesoo ya in lon galanga be pang dama ni, ngan Maro ole ikap balingi dook mata panga ye urata kootoonoo ki yo iyei nga. Le ya in itara lono be itoo dada yo ke Kirisi nga, inbe kumata le be isolo moonoo ye nga, ngan in so mai tiap, yesoo balingi yo Maro be ikauu panga ye urata kootoonoo ki i, in dook mata san le illos balingi le so dook mata matana matana yo ke Isip nga. 27 Inbe ye lo medana ki tani yo itaru in nga, ngan la le itattadaia tool kuto mai yo matan kala tana mai Isip in be katen malmal panga, ngan tiap. Bong ikodo le imede, inbe iyege Isip a ila, yesoo ya in ikamata Maro yo di tooltool ke be tikamata tiap i. 28 Inbe ye lo medana ki tani yo itaru in nga, ngan la le iwete pang di Isrel be titoo dada yo Maro ke be ipaskimooloon di a nen ngan iraumata di natudi mumuanga ye tiap i. Le iwete pang di a tiraumata sipsip natunu kidi, motong la tikap rara kidi a tisirim dada ke rumu kidi ngan gigini yo paru paru nga. Ngan tina tiyei nen, ngan la le bangabangana ke raumatenge di tooltool yo Maro iwanga be isi i, in ipaskimooloon rumu kidi, le iraumata di Isrel natudi tamoto yo mumuanga, ngan tiap nga.
Lo Medana Ke Di Tooltool Ke Isrel
29 Di Isrel ngan titara lodi medana pang Maro, ngan la le tisiutu tiek kooroonoo le tila ke koonoo kapala nga. Di ngan ben tipa tana bodobodana pono a tila ke koonoo kapala, bong ye kene yo di Isip tikapye be titoo di ye in nga, ngan tiek tani in pobe a imulu a iman le man ikaltoo di le imot a tidadup le tilledi.
30 Inbe di Isrel tina ngan ye lo medana kidi tani yo titaru pang Maro in nga, ngan la le ye kene yo tipa le tiwakaia koongoo ke Yeriko ye ke limi be ru nga, ngan Maro iyeie koongoo ke malala tani in le iduku a idu tana nga.
31 Inbe garup lekelekene yo Reap i, in ya lapau itara lono medana pang Maro. Nen le ya in lon ponana ye di tooltool ru ke Isrel tina yo Yesua iwanga di be la tigoigoi a tikamata malala mai tani in nga, ngan ikap di a tila rumu ki. Ngan la le ye kene yo di Isrel timan be man tiraumata di tooltool ke Yeriko yo tisak noonoongoo ke Maro nga, ngan ya in tiraumate tiap.
32 Le dook mata, au i o ke be awete betanga sa mulu ye di tooltool kapala yo titara lodi medana pang Maro, ngan tiap, yesoo lal kiau yo be awete pang ye Kiton, Barak, Samson, Yepta, Dawiti ye Saumel inbe di Maro koonoo ngan mooloo mata tiap. 33 Di ngan titara lodi medana pang Maro lapau le ipamede di. Ngan nen le di kapala ngan tipatoko le tillos di kuto maimai yo matadi kala tana maimai nga. Inbe di kapala ngan titoo dada tarantatu leu a tikarata moonoo kidi tooltool ye. Inbe di kapala ngan tiyepe le tikamata betanga medana yo Maro ipamede i, in ben itara kanono moolmool. Inbe di kapala ngan Maro ilon di a iyei di asara malmalidi yo edi laion nga, ngan a koodi pakom le ke be tikan di tiap. 34 Inbe di kapala ngan tikatte di a tilo ei loloana lono, bong ei ikan di tiap. Inbe di kapala ngan di tooltool be tiraumata di ye pul ke patokongo, bong ngan tiap. Tiyege di tooltool tina a tikoo. Inbe di kapala yo gurana kidi mai mata tiap nga, ngan Maro ipamede di le gurana kidi mai san. Inbe di kapala ngan ye kene yo tiye di tooltool ke patokongo ke malala san tipatoko ye in nga, ngan tillos di a tinin di le tikoo. 35 Inbe di garup kapala ngan tikamata di rara kidi yo timmata koot nga, ngan Maro ipamadit di a timadit le timaur mulu. Bong di tooltool kapala ngan di koi kidi tiyemenai di a tiwete pang di nen, “Kumata le ang ngan kawala murimim pang dada yo ke Maro nga, ngan la be ammalum pang be kala nga.” Bong ngan tiyei nen tiap, yesoo di ngan titara lodi nen, ye kene yo be timadit mulu ye in nga, ngan ole tiyepe ye yepongo dook mata yo taukan motingi i, le illoso yepongo yo ke tana i. 36 Inbe di kapala ngan di koi kidi tingelerai di a tirau di ye koro medana le babadi perperbe. Inbe di kapala ngan tipau di ye ooroo medana a titar di lo rumu dook tiap ke di talnga dikidiki lono. 37 Inbe di kapala ngan tikat di ye pat le timmata, inbe kapala ngan tisaput liwodi ye sele le tiyei paru a timmata. Inbe di kapala ngan tiraumata di ye pul ke patokongo. Inbe di kapala ngan taukadi so, le tilonlon ye sipsip le meme kulini, inbe tikana pitolo. Inbe di tooltool tikamata di ben titoo Maro, le tigarung di a tiyei dada dook tiap pang di. 38 Di ngan di tooltool dook mata ye Maro matana, le tillos di tooltool yo ke tana i nga le imot. Bong di koi kidi tiyei di nen, le di kapala la tiyepe ye ni sorrakene le kawal madini ngo, inbe kapala ngan la tidewe agoro le tana gumono a tiko ye.
39 Ngan di tooltool tina le imot ngan Maro lono dook mata pang di a iyitmak edi ye lodi medana yo titaru panga i, bong di atu ikap touo so dook mata tina yo ipamede betanga medana ye be ole ikap pang di, ngan tiap. 40 Yesoo, mukot ngan Maro lon kaua urata be pang dama ni ngan ole iyei dada dook mata le illos dada yo kapala nga, ngan paidi taye di. Ngan nen le ke be iyei dada tina ngan pang di muku tiap, bong ole tinamidi le taye di tagaua, lo ngan be iyei idi le taukada busunu ye matana.