1 Ngan tool kuto mai ke paroranga so pang Maro i, in itoro Tepan nen, “Ai, ngan betanga yo kulongo tipariu ong ye nga, ngan moolmool, too tiap?”

2 Motong la Tepan iraua betanga ki nen, “Ang di took le di taik le di tamak nga, kapalongo a awete pang ngan. Kene yo sasa kiidi Apram in iyepe ye tana ke Mesopotemia le nga idik pang malala mai Aran tiao nga, ngan le Maro yo gurana ki mai mata i, in ipa ke malala ki a isi pang ye. 3 Ngan le Maro si iwete panga nen, ‘Kumadit a kuyege tana kiong i le ipa ye di rara kiong si tiyepe, inbe kupa a kula ye tana atu yo be apatnaii pong i.’✡ Pudu 12:1

4 “Motong la Apram iyege tana kidi Kaldia, inbe ipa le la iyepe Aran. Ngan ila iyepe nango le tamana imata, motong la Maro iwanga mulu be ipa le iman iyepe ye tana yo nookoot ngan kayepe ye i. 5 Ye kene tani in Maro ikap touo tana tani i gigini pa, too ipoto kasin pa a ikap pang Apram, ngan tiap. Bong Maro ipamede betanga medana panga nen, be pang dama ni nga, ngan ole ikaua tana i panga iye di sasa ki yo be pang dama ni ngan pompombe lapau nga, ngan le iken so. Ngan ye kene yo Maro iwete pang Apram nen ye in nga, ngan taukan natunu go. 6 Ngan Maro iwete pang Apram nen, ‘Ole di sasa kiong tina, ngan tila a la tiyepe sokorai ye tana mai san yo tana kidi tapdi tiap i. Inbe di tooltool ke tana mai tani in ole tigarung di a tikap masngana pang di, inbe tiyei di a tiyei urata ben di poranga kidi nga ye rai 400. 7 Bong pang dama ni nga, ngan ole ayemenai di tooltool tina ye yo tiyei di sasa kiong a tiyei urata pang di ben di poranga nga. Lo ngan be di sasa kiong tina ngan ole tiyege tana mai tani, inbe timulu a timan le man tisung pau la e ni nga.’✡ Pudu 15:13-14 8 Motong la Maro iwete pang Apram be ikoro tinini, a be nen ngan iyei ben tarkilanga ke betanga medana tani yo yaru tipamede i. Motong la Apram tani in rimana ipasuiu natunu tamoto yo Esaka i, ngan le ke limi be tol iman a ila, motong la ikoro Esaka tinini nga. Motong la Esaka tani in rimana ipasuiu natunu tamoto yo Yakop i, ngan le Esaka ikoro tinini. Motong la Yakop tani in di rimana tipasui di sasa kiong tina yo sangaul be ru nga, ngan le Yakop ikoro tinidi lapau. Di sasa tina yo sangaul be ru nga, ngan la idi Yuda pombe ye di nga.

9 “Ngan tiyepe le nga di sasa tina ngan lodi dook tiap pang edi atu yo Yosep i, le nga tiyawari pang di tooltool kapala be la iyei poranga pang di. Motong la di tooltool tina ngan tikauu a tidu pang tana mai Isip, bong Maro iyepe ye Yosep, 10 inbe iloni dook mata le igiri urata moonoo dook tiap le imot yo pombe pang ye nga. Inbe Maro ikap lo galanga dook mata panga, le Pero, tool kuto mai yo matan kala tana mai Isip i, in ikamata ngan lo galanga ki dook mata le ipayiti dook. Le itara Yosep tani be iyei tool kuto mai a matan kala Isip inbe so le imot yo iken ye rumu ki nga.

11 “Motong la pitolo maiyoko pombe ye tana mai Isip, inbe ye tana mai Kenan lapau, le tina igarung di tooltool dook. Le nga di sasa kiidi tina ngan tisere kaningi yo be tikani i. 12 Bong ngan Yakop ilongo betanga be Isip ni dingding patunu ke kaningi nga, ngan la iken ngo. Motong la iwanga di sasa kiidi tina ngan kulkulunu a tidu pang Isip. 13 Motong la Yakop di natunu tina ngan iwanga di pattu mulu a tidu, ngan le Yosep tani in ya taunu ipaposi pang di toonoo le taini tina a lodi galanga ye. Inbe tool kuto mai yo Pero i, in ilongo betanga ye di rara ke Yosep, le ya lapau lon galanga ye di. 14 Motong la Yosep iwanga pang tamana Yakop yo iyepe Kenan i, be ikap di rimana le di natunu, inbe di tooltool ki kapala yo iye di tiyepe nga le imot a tidu pang Isip. Ngan di tooltool tina le imot yo tiye Yakop tidu nga, ngan kinkatingi kidi ben 75. 15 Ngan Yakop idu iyepe Isip le le imata, inbe di sasa kiidi tina, ngan di lapau timmata nango. 16 Bong bobodi tina ngan tisolo a timulu lo titar di tilo tiken ye agoro ke matenge yo iken ye malala mai Sekem i. Ngan agoro tani, in iken ye tana yo Apram iyimi koot ye Amor di natunu ke Sekem nga.

17 “Motong la ye lal tani yo Maro itaru be ole ipamulu di sasa kiidi ye i, in potai be ole kanono pombe ben tina yo muku ngan ipamede betanga medana pang Apram ye nga, ngan di rara kiidi tina yo tiyepe Isip nga, ngan tipasui a tiwurere le kinkatingi kidi ngan alunu san. 18 Bong tool kuto mai san yo ikaua Pero nene a matan kala Isip i, in lon galanga ye Yosep pitiap yege. 19 Ngan tool kuto mai tani in ikaua lungunu ye di sasa kiidi tina, inbe iyei urata moonoo masngana pang di. Ya in iwete betanga medana pang di Isrel nen, be di rimadi tipasui di kakase yo tamoto nga, ngan tiyei borrenge ye di be, bong tikatte di tidu ke diki a be nen ngan timmata.

20 “Ngan ye kene tani in Mose tinana ipasuiu, ngan le kase tani in matana dook mata san, le nga tiyei borrenge ye a iyepe rumu ke tamana ye taudu tol. 21 Ngan taudu tol tina ngan imot, le nga tikaua Mose tani in du titaru ke diki. Motong la tool kuto mai tani in natunu garup ipuske, le ikauu a iyei borrenge ye dawa ben ya taunu natunu moolmool nga. 22 Le Mose tani in tipatomonaii le ikaua lo galanga dook mata ye dada le momo kidi Isip nga le imot. Inbe tikamata ye urata ki yo iyei nga, inbe ye betanga ki yo iwetewete nga, ngan gurana san le tipayiti dook.

23 “Mose iyepe a lo rai ki sangaul pai, le nga lon kaua urata be ole la matan so di diene kapala yo ke Isrel nga. 24 Ila, ngan ikamata tool ke Isip atu in iraua Mose di diene tina ke Isrel ngan atu le igarungu. Le nga Mose ilono ene ke Isrel tani, a be ikaua ene tani in kootoonoo, ngan le iraumata tool ke Isip tani le imata. 25 Ngan Mose iyeisa di diene Isrel tina ngan ole lodi galanga nen, be ya in la Maro ole iwanga be man ilon di i, bong ngan di Isrel tina ngan lodi galanga ye tiap. 26 Ngan iyepe le bongbongini ki, ngan ipa a ila mulu, ngan ikamata di tooltool ru ke Isrel di tapdi tipatoko. Motong la ila be la ilele di, le nga iyei ne, ‘Ai, angru nga taimim le toomim sa, e nga yelei a angru kakapye be kagarungang ang tapmim nga?’

27 “Bong ngan tool yo ipamaditi patokongo a iraua ene san i, in isurpaka Mose pang diki, inbe iwete panga nen, ‘Ong i, sei itarong be kuyei kuto mai pam a kukarata betanga kiam i? 28 Nga yelei, be kuraumatau lapau a amata dawa ben tool atu ke Isip yo rono ngan kuraumate i, too?’✡ Pamulenge 2:14 29 Yeisa be Mose ilongo betanga nen, ngan iman tina le iyege di, inbe ikoo welewele a ila le la iyepe ye tana kidi Midien. Ngan la iyepe nango le ikere le rimana ipasui di natunu tamoto ru.

30 “Mose iyepe nango le rai sangaul pai iman a ila. Motong la bangabangana ke Maro atu pombe pang ye, ye tana sorrakene atu potai pang ye kawal Sinai. Ngan bangabangana ke Maro tani in iyepe ye ei loloana yo ikan ye kai lalana mai tiap atu i. 31 Ngan Mose ikamata ei tani nen nga, le nga itakrai, inbe ipa le ila potai a be nen ngan la ikamata dook. Ngan ipa a ila potai, inbe se ilongo Tool Mai kalngana yo iwete panga nga. Iyei ne, 32 ‘Au i Maro ke di sasa kiong. Au i Maro ke Apram ye Esaka ye Yakop.’✡ Pamulenge 3:6 Ngan Mose tani in ilongo betanga nen nga, le nga itattadai a itangarur le lono be matan la mulu pang ye ni tani in tiap.

33 “Motong la Tool Mai iwete panga nen, ‘Nga ole kudur loningi ke kem ngan du tana, yesoo tana yo kukodo ye i, in tana mison ke Maro. 34 Au i akamata urata moonoo masngana yo di Isip tiyei pang di tooltool kiau, ngan oo. Inbe alongo tangini kidi, ngan la nookoot nga asi be si akap di a apamulu di ye di Isip baedi nga. Le kumadit a kuman, nga be awangong a kula pang Isip.’✡ Pamulenge 3:5, 7-8, 10

35 “Ngan muku ngan di Isrel tina tiwala muridi pang Mose, inbe tiyei ne, ‘Ong i, sei itarong be kuyei kuto mai pam a kukarata betanga kiam i?’ Bong ngan Mose tani, in ya la Maro iwanga ben tool kuto mai, inbe tool yo be la ikap di Isrel tina a ipamulu di i. Moolmool, Maro ya taunu ikap gurana panga ye bangabangana ki in baene, ye kene yo pombe pang ye, ye ei loloana yo ikan ye kai lalana mai tiap atu i. 36 Motong la Mose ikap di Isrel tina a tiyege Isip a tila. Ngan tila le la iyei gogo mos matana matana a iyei ben tarkilanga panga ye tana mai Isip, inbe ye Tiek Kooroonoo, inbe ye kene yo tiyepe ni sorrakene ye rai sangaul pai ye i.

37 “Ngan Mose tani in la iwete pang di Isrel nen i. Iyei ne, ‘Maro kiang ole ipootoo tool kiang ang tapmim atu be iyei Maro koonoo pang dawa ben au i.’✡ Ger 18:15 38 Motong la di sasa kiidi tina ngan tila tiyepe ye ni sorrakene a tigaua nga, ngan Mose tani in iye di tiyepe lapau. Inbe ya in ilo kawal yo Sinai in kutono nga, ngan lo bangabangana ke Maro iwete panga ye betanga ke yepongo dook mata. Motong la ikap betanga tina ngan si ikap pang di sasa kiidi a be tikap paidi nga.

39 “Bong di sasa kiidi tina ngan Mose iwete pang di, ngan le lodi be tilongo betanga ki tiap, bong tiwala muridi panga, inbe lodi mulumulu ye yepongo kidi yo ke Isip nga. 40 Inbe tiwete pang Mose toonoo yo Aron in nen, ‘Ai, Mose yo ikau idi ke Isip a taman i, in am nga lomam galanga ye soo so yo pombe pang ye, in tiap. A be nen ngan ole kukarata di maro kiam yo be timuku pam inbe tiraram ye dada nga.’✡ Pamulenge 32:1 41 Di Isrel tina ngan tiwete pang Aron tani nen, le nga ye kene tani in tikarata tomonaia bulumakau natunu atu kanningana a iyei ben maro kidi, motong la tikap so ke paroranga man tiparoro panga, inbe tisiki a lodi ponana ye so yo di tapdi tikarata ye baedi i.

42 “Ngan nen le Maro iwala murini pang di be tiyepe nen, a nen ngan tisung pang ke le taudu le kanpitiki le so yo kapala nga. Ngan tiyei nen le itoo betanga tina yo tiwodo a iken ye rau ke di Maro koonoo nga. Ngan betanga tina ngan iwete nen,

44 “Ye kene tani yo di sasa kiidi tina tiyepe tana sorrakene ye in nga, ngan badabada ke sungunu pang Maro in iken ye di. Ngan badabada ke sungunu tani, in tikarata dawa ben Maro iwete pang Mose, inbe itoo badabada tani in kanningana yo Maro ipatnaii panga i. Ngan le badabada ke sungunu tani, in ke be ipapos di ben di ngan Maro iyepe ye di. 45 Ngan rai kapala iman a ila, motong la di sasa kiidi tina ngan di natudi tisola a tiye Yesua tipa a tila pang ye tana mai Kenan. Ngan tila, motong la Maro inganga di tooltool tina yo tiyepe kala tana tani nga, inbe di sasa kiidi tina ngan la tiyepe ye. Motong la tipatokodo badabada ke sungunu tani in ye tana in, a iken nen le ise ye lal yo Dawiti iyei tool mai be matan kala tana kidi Isrel le imot ye i. 46 Ngan Dawiti in tool tani yo Maro iyeii dook mata i. Inbe ya in ipatarau pang Maro be imalum panga nga, ngan ole ire rumu sa dook mata pang Maro tani yo ke sasa kiidi Yakop i. 47 Ngan le Dawiti tani in ire tiap, bong le Solomon la ire rumu tani in.

48 “Bong ngan Maro yo iyepe ete ni, in iyepe ye rumu yo di tooltool tire ye baedi, in tiap. Ngan dawa ben betanga yo muku ngan Maro koonoo atu iwete nga. Iyei ne,

51 Ngan Tepan tani in iwete pang di tooltool kuto maimai kidi Yuda nen a imot, motong la iwete pang di mulu nen, “Ang nga di tooltool ke sak noonoongoo sa. Le lomim ngan lon iparkat le dawa ben di tooltool gok, inbe talngamim gumono ngan ikisis le ke be kalongo betanga yo ke Maro nga, inbe katoo ngan tiap. Ngan nen le kanakana ngan kawala murimim pang betanga ke Maro Amunu Silene, dawa ben yo muku ngan di sasa kiang tina, ngan tiyei nga. 52 Di sasa kiang tina ngan tigarung di Maro koonoo yo muku ngan tiyepe nga, ngan di atu atu le imot. Inbe di ngan tiraumatamata di tooltool yo tiwete a tikaua bingi pang di nen, be Tool Noonoonoo ke Maro yo be si ipamulu di tooltool ki i, in ole isi. Ngan le tool tani yo tiwetewete ye nen i, in ya la nookoot nga isi, motong kakauu a kataru la di koi ki baedi, a tiraumate le imata koot i. 53 Inbe ang nga ger ke Maro yo di bangabangana ki tikap a tisi nga, ngan tisuket lo baemim, bong ngan lomim be katoo tiap.”

54 Tepan tani in iwete betanga nen pang di tooltool kuto maimai kidi Yuda tina a tilongo, ngan le katedi malmal le dook tiap yege, inbe tikara kekedi ye malmal kidi. 55 Bong ngan Tepan tani, in Maro Amunu Silene ipaponi lapau, le nga itada a matan lo pang ye malala ke Maro, ngan ikamata Maro nunngana, inbe ikamata Yesu yo ikododo ke Maro baene oonoo nga. 56 Motong la Tepan iwete pang di tooltool tina nen, “Kapalongo! Au i akamata malala ke Maro koon panganga, inbe akamata Tool Moolmool Ke Maro nani ikododo ke Maro baene oonoo ni.”

57 Di kuto maimai tina ngan tilongo yo Tepan iwete nen nga, le tina tidede talngadi, inbe oorootang, a di le imot tidada pang ye Tepan a tila. 58 Tila la tiparama, motong la tiyolo sarraki a tiyege malala mai tani a tidu ke diki, motong tikap pat a tikatu ye a be nen ngan imata. Ngan le di tooltool yo muku ngan tisopo koodi panga ye betanga nga, ngan tidur sousoungu mooloo mooloo yo kidi nga, ngan la titar le iken potai pang ye tamoto kase atu yo ene Saolo i, in kene punu.

59 Le nga kene yo tikap pat a be tikatmata Tepan tani in ye nga, ngan le ipatarau nen, “Tool Mai Yesu, kou au.” 60 Motong la Tepan igun turunu, inbe koonoo mulu le mai nen, “Tool Mai, kin kuraua urata dook tiap kidi ke noonoo yo tiyeii pau i, in kootoonoo be.” Ngan Tepan tani in iwete nen a imot, le tina imata yege.